حلقه هوش کودک چیست

بسیاری از والدین هنگام توصیف فرزندان خود از کلمه «باهوش» استفاده می کنند. با این حال مشخص نیست که به کار بردن این کلمه در واقع به کدام توانمندی کودکشان اشاره دارد. زیرا ما می توانیم از انواع هوش در کودکان صحبت کنیم. ممکن است یک کودک در زمینه ریاضیات موفق باشد و کودکی دیگری در زمینه هوش حرکتی توانمند عمل کند و البته افرادی هم هستند که در زمینه های متعددی از خود استعداد نشان می دهند. طراحی یک برنامه آموزشی مناسب، نیازمند شناخت انواع هوش در کودکان و استعدادیابی است. این کار معمولا از طریق تست های مختلف و محاسبه بهره های هوشی انجام می گیرد. اما لازمه اصلی این برنامه آموزشی، فهم و پذیرش تفاوت افراد و تنوع در توانمندی های هوشی است.

با تمرکز بر نقاط ضعف و قوت کودک خود می توانید به او این فرصت را هدیه بدهید که قدم های مطمین تری را در راستای ساخت آینده خود بردارد. تکنیک های مختلفی وجود دارد که هوش چندگانه را تقویت می کنند. بی سیم اسباب بازی شارژی، با فناوری بی سیم، کودکان را از محدودیت کابل های پیچیده آزاد می کنند و تجربه ی بازی مرتبط را بهبود می بخشند . شما به عنوان والدین و همه کسانی که در تربیت کودک نقش دارند، باید بتوانید انواع مختلف هوش را در کودک شناخته و با آگاهی بیشتر آن را پرورش دهید. طبق نظریه هوش از هاوارد گاردنر، زمینه ها و جنبه های زیادی وجود دارد که نشان می دهد یک کودک چقدر باهوش است. میزان باهوش بودن افراد مانند گذشته تنها به موضوعاتی مانند حل مسایل سخت ریاضی، تحلیل موضوعات پیچیده یا اختراعات محدود نمی شود.

انواع هوش در کودکان را می توان در دسته های هوش فضایی یا بصری، هوش حرکتی یا بدنی، هوش منطقی یا ریاضی، هوش زبانی، هوش بین فردی یا اجتماعی، هوش درون فردی یا هیجانی، هوش موسیقیایی و هوش طبیعت گرایانه تقسیم کرد که در ادامه آنان را معرفی می کنیم. هوش فضایی توانایی سنجش و فهم جهان است. این هوش برای بقا در دنیای بزرگ و پیچیده ما بسیار مهم است. هوش بصری یا فضایی به کار با اشکال، الگوها و رنگ ها بازمی گردد. کودکانی که هوش فضایی بیشتری دارند، می توانند بدون کمک قابل توجه از بزرگسالان، به طور منطقی عناصر فضای مختلف را در ذهن خود دسته بندی یا تحلیل کنند.

طراحی و نقاشی، خواندن نقشه، نگاه کردن به تصاویر، بازی های فکری نیز به تقویت این هوش می انجامد. همچنین می توانید هوش فضایی کودک خود را با انجام فعالیت هایی مانند عکاسی، استفاده از نرم افزارها و واقعیت مجازی و همچنین خیال پردازی و حل معماها تقویت کنید. شاید از نظر بسیاری از افراد بهره مندی از هوش طبیعت گرایانه چندان مهم به نظر نرسد. اما دانشمندان، زیست شناسان و پزشکان از جمله کسانی هستند  که هوش طبیعت گرایانه بالاتری نسبت به سایر افراد دارند. کودکانی که هوش طبیعت گرایانه بالاتری دارند، عاشق فضای باز هستند. آن ها یادگیری فعال و کشف کردن را نسبت به نشستن در کلاس درس ترجیح می دهند.

هوش طبیعت گرایانه در سال های ابتدایی زندگی با علاقه به گیاهان، حیوانات، آب و هوا، اقیانوس ها و کوه ها نمایان می شود. برای تقویت آن می توانید کودک خود را به مشاهده گیاهان، جمع آوری سنگ ها و گرفتن حشرات مشغول کنید. آن ها را به طبیعت ببرید و کتاب هایی برایشان خریداری کنید که در مورد حیوانات، جهان هستی، و زیست انسان هستند. استفاده از وسایلی مانند میکروسکوپ و تراریوم نیز در تقویت این هوش بسیار کمک کننده خواهد بود. هوش بین فردی یا هوش اجتماعی معیاری برای سنجش خود و آگاهی اجتماعی است. بدون بهره مندی از این هوش نمی توانید با دیگران دوست شوید یا همکاری کنید.

این بخشی از واقعیت وجودی ماست که بپذیریم انسآن ها در انزوا خوب کار نمی کنند. بنابراین هوش اجتماعی به اندازه نفس کشیدن حیاتی است. جلیقه اسباب بازی ، یک لباس تخیلی جذاب است که کودکان را به بازی های تخیلی و خلاقانه مشتاق می کند و از تجربه ی بازی هایشان لذت می برند . افرادی که هوش بین فردی بالایی دارند، در فعالیت های گروهی، انجام پروژه ها و تکالیف درسی دست بالا را دارند. آن ها احساسات دیگران را به راحتی می فهمند و معمولاً حس کنجکاوی زیادی نیز دارند. این کودکان در آینده به مربیان بسیار خوبی تبدیل می شوند که به راحتی می توانند بحرآن ها را مدیریت کنند. اگر به دنبال تقویت این هوش در فرزند خود هستید می توانید زمینه بازی با عروسک ها و فیگورهای کوچک را برای او فراهم کنید. انجام فعالیت های گروهی و بازی های جمعی نیز برای تقویت این هوش بسیار موثر است.

اگر فرزند شما درونگرا است، نسبت به سایر هم سن و سالانش آرام تر است و از بازی های آموزشی و فردی لذت بیشتری می برد، هوش درون فردی بالاتری هم دارد. این هوش به توانایی تشخیص احساسات، شناسایی و انتقال دقیق آن احساسات و تنظیم رفتار بر اساس آن مربوط می شود. یکی از راه های تقویت این هوش درگیر شدن در پروژه های علمی، شرح احساسات، عکاسی و نقاشی کردن است. از کودک بخواهید که مشاهدات خود را ضبط کند و نظر خود را در مورد آن بگوید. ساختن روزنامه دیواری یا وبلاگ نویسی، داشتن دفترچه خاطرات و تعیین اهداف و راه های رسیدن به آن ها نیز در تقویت این هوش موثر است. لذت بردن از موسیقی یکی از بخش های مهم زندگی ما محسوب می شود .

هنرمندان، مجریان و افراد خلاق هوش موزیکال بالاتری نسبت به سایرین دارند. اغلب موسیقی دانان بزرگ در دوران کودکی نسبت به موسیقی حساس تر بوده اند. کودکانی که هوش موسیقی بالایی دارند، نسبت به درک زبان بدن و برقرار کردن روابط با دیگران نیز موفق تر عمل می کنند. برای تقویت این هوش می توانید از روش هایی مانند آهنگ سازی با سازهای ساده ، خواندن اشعار و قافیه سازی استفاده کنید. همچنین می توانید از فرزند خود بخواهید که با وسایل آشپزخانه یک آهنگ بنوازند. البته راهکار اصلی تقویت هوش موسیقی شنیدن موسیقی های مختلف و آشنایی با سبک های متفاوت است. هوش حرکتی و بدنی برای هر کاری که مردم در طول زندگی خود انجام می دهند مهم است.

اغلب فعالیت های انسان چه خزیدن روی زمین باشد و چه انجام عمل جراحی در بیمارستان، نیازمند هماهنگی اعضای مختلف بدن است. اگر کودک شما در ورزش ژیمناستیک و سایر فعالیت های فیزیکی از خود استعداد نشان می دهد، احتمالاً از سایر همسالانش هوش حرکتی بیشتری دارد. افرادی با هوش حرکتی بالا با اسباب بازی ها، وسایل و ابزار روزمره بهتر کار می کنند و در انجام کارهایی مانند پریدن، پرتاب کردن و دویدن بهتر هستند. برای تقویت این هوش وسایل ورزشی مختلف مانند توپ، وزنه، طناب، دوچرخه و… را برای فرزند خود فراهم کنید. همچنین می توانید کودک خود را در کلاس بازیگری، طراحی یا حتی خیاطی ثبت نام کنید.

کودکانی که دستورات مستقیم و ساده را به بهترین شکل ممکن پاسخ می دهند، هوش منطقی بالاتری هم دارند. آن ها معمولاً قادر هستند که محاسبات پیچیده را انجام دهند. کودکانی که هوش منطقی ریاضی بهتری دارند، الگوها و استدلال های قیاسی را راحت تر می فهمند و به خوبی با فرمول ها کار می کنند. برای تقویت هوش ریاضی می توان از بازی های فکری، حل کردن پازل، تمرین های منطقی، شمارش یا محاسبات و بازی های استراتژیک استفاده کرد. مثلا برای تقویت این هوش می توانید از فرزند خود بخواهید آیتم های مختلف را دسته بندی کند. از آن ها به خواهید یک سری کلمات رندم را در دسته بندی های حیوانات، صداها، تصاویر، شغل ها و مانند آن قرار دهند.

این هوش به توانایی، درک و تولید زبان گفتاری و نوشتاری باز می گردد و ارتباط نزدیکی با خلاقیت، ارتباطات، حل مسیله و استدلال ذهنی دارد. لباس پلیسی بچه گانه پسرانه ، با امکان پوشیدن آسان و راحت، به پسران فرصت می دهد تا در بازی هایشان به شیوه های مختلف نقش پلیسی را بازی کرده و از تخیل خود استفاده کنند . کودکانی که دست به کارهای خنده دار، هنرمندانه و خلاقانه می زنند، هوش زبانی قوی تری نیز دارند. کودکان با هوش زبانی بالا، عاشق خواندن متن های مختلف مانند روزنامه و کتاب، شنیدن داستان ها و روایت ها و آموزش آنلاین هستند. این افراد دایره واژگان گسترده ای نیز دارند. آن ها در آینده پژوهشگران بهتری خواهند شد. برای تقویت این هوش می توان از گفتن داستان و جوک، نوشتن شعر، یادگیری زبان های جدید و بازی با کلمات استفاده کرد.

وقتی هوش و استعداد کودک را شناسایی کنید، می توانید به او کمک کنید تا با شیوه خودش به دنیا نزدیک شود. مهارت های جدید را بیاموزد و یک عشق مادام العمر به آموزش پیدا کند. تقویت هوش چندگانه گزینه های زیادی برای مسیر زندگی فرد در بزرگسالی ارایه می کند. هر کودک با پاسخ به نیازهای خود به تکامل می رسد. این نیازها با استعدادها وتوانمندی های ذاتی او در ارتباط هستند. بنابراین فهم و هدایت این استعدادها کمک می کند که کودک در سال های بعدی زندگی خود تعارضات کمتری را تجربه کند. با تقویت انواع هوش می توان کودک را به زمینه های مختلف علمی، شغلی و ارتباطی علاقه مند کرد.

مثلاً کودکی که در ابتدا به یادگیری زبان علاقه نشانه می دهد، ممکن است در زمینه ریاضیات و هوش فضایی نیز بسیار توانمند باشد. برای فهم هوش فرزند خود بهتر است او را در حین بازی تماشا کنید. ببینید که کدام اسباب بازی ها را انتخاب می کند. به احتمال زیاد متوجه خواهید شد که بازی های مورد علاقه او وجه اشتراکی دارند. با فهم این وجه اشتراک می توانید توانمندی های هوشی مختلف او را نیز ارزیابی کنید. هوش چندگانه با مهارت های شناختی پیشرفته تری مانند استدلال انتزاعی، بازنمایی ذهنی، حل مسیله و تصمیم گیری، دانش هیجانی، خلاقیت و سازگاری با محیط و از همه مهم تر کنجکاوی در ارتباط است.

برای تقویت هوش چندگانه باید فضای آموزشی انعطاف پذیری بسازید و مهارت هایی را به کار بگیرید که مجموعه ای از توانمندی های مختلف را با هم ترکیب می کنند. در ادامه برخی از فعالیت ها معرفی شده اند که برای تقویت هوش چندگانه بسیار موثر هستند. شما می توانید با این کار ساده، زمینه های مختلف هوش کودک خود را تقویت کنید. هر هفته چند ساعت را به معرفی کتاب ها، ابزارها و فناوری های جدید به کودکان و در محیط های مختلف اختصاص بدهید. آن ها باید بتوانند موانع و ذهنیت های محدود کننده خود را شناسایی کنند. کودکان را تشویق کنید که به طور مداوم دنبال زمینه های جدید تخصص و اکتشاف باشند.

نقاط ضعف و قوت فرزند خود را ارزیابی کنید. برای متعادل نگه داشتن دیدگاه کودکان نسبت به عرصه های مختلف زندگی، آن ها را به فعالیت هایی مشغول کنید. این گونه علاقه آن ها به فعالیت های متفاوت افزایش پیدا می کند. اگر کودک شما به معاشرت اجتماعی علاقه دارد، فقط به تقویت همین استعداد بسنده نکنید. به او پروژه ریاضی یا ادبیات بدهید و او را تشویق کنید که به موضوعات مختلف توجه کند نه فقط آن چیزی که در آن قوی است. برای رشد فعال هوش چندگانه کودک، دسترسی او را به عرصه های مختلف افزایش دهید. کودک باید مهارت ها و بازی ها مختلفی را انجام دهد و آموزش های متفاوتی ببیند.

به طور منظم آن ها را در کلاس های مختلف، گروه های بازی و ورزش ثبت نام کنید تا زمینه های مختلف را امتحان کند. شرکت در وبینارهای مختلف نیز بسیار موثر خواهد بود. زمانی که متوجه توانمندی یا برعکس ناتوانی کودک خود در یکی از انواع هوش شدید، یک معلم یا مربی خوب استخدام کنید. مربی خوب می تواند هم کودک شما را نسبت به ادامه مسیر علاقمند سازد و هم راه و چاه را به او نشان دهد. به عنوان مثال زمانی که کودک شما به موسیقی گرایش نشان داد، استخدام یک معلم موسیقی برای پیشرفت او بسیار موثر خواهد بود. زمانی که کودک شما به منطق و ریاضیات علاقه نشان داد، رفت و آمد با اعضای خانواده یا فامیل که در این زمینه ها فعال هستند، بسیار کارآمد است.

کلام آخر

تحقیقات متعدد وجود ارتباط بین مناطق مختلف مغز و انواع هوش را نشان داده اند. در مقاله ای که خواندید، انواع هوش در کودکان را توضیح دادیم. همچنین روش هایی ارایه شد که با استفاده از آن ها می توان هوش چندگانه کودک را تقویت کرد. بسیار مهم است که والدین استعدادهای منحصر به فرد فرزند خود را بشناسند و به آن ها کمک کنند تا به دنبال علاقه و مهارتی باشند که در آینده به آن ها امکان موفقیت می دهد. هدف سیستم آموزشی باید تقویت هوش هر کودک باشد. تا زمانی که سیستم های آموزشی ما از مدل های کارخانه ای پیروی کنند و راهکار یکسانی را برای همه کودکان ارایه کنند، موثر نخواهند بود. باید به دنبال راه هایی باشیم که بتوانیم انواع هوش و منحصر به فرد بودن کودکان را نشانه بگیریم و استعدادهای آن ها را به گونه ای پرورش دهیم که دنیا را به مکانی بهتر تبدیل کنند.