مراحل تامین دلیل خسارت ساختمان

تامین دلیل خسارت ساختمان مجموعه ای از اقدامات قانونی و فنی است که به منظور ثبت و مستندسازی دقیق آسیب های وارده به ملک صورت می گیرد. این فرایند شامل جمع آوری شواهد، تنظیم دادخواست و جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری است تا از تضییع حقوق شما در دعاوی آتی جلوگیری شود. این اقدام هوشمندانه به مالکین، مستأجران و ذی نفعان کمک می کند تا در زمان مناسب، دلایل و مستندات خسارت را ثبت کرده و از تغییر یا از بین رفتن آن ها جلوگیری به عمل آورند. آگاهی از مراحل تامین دلیل می تواند راهنمای شما در حفظ حقوق قانونی و مطالبه جبران خسارات وارده به ساختمان باشد.

وقوع خسارت به ساختمان، اعم از حوادث طبیعی یا عوامل انسانی، می تواند چالش های حقوقی پیچیده ای را به همراه داشته باشد. در چنین شرایطی، اثبات وقوع خسارت، علت آن و میزان دقیق آسیب ها، از اهمیت حیاتی برخوردار است. بدون مستندسازی دقیق و به موقع، ممکن است در مراحل بعدی پیگیری حقوقی، با کمبود مدارک معتبر مواجه شوید. به همین دلیل، نهاد تامین دلیل خسارت ساختمان به عنوان یک ابزار قدرتمند قانونی، برای حفظ حقوق متضررین طراحی شده است.

این محتوا یک راهنمای جامع و گام به گام برای تمام ذی نفعان خسارت های ساختمانی است. هدف این است که شما با مطالعه این مقاله، درک کاملی از فرآیند قانونی تامین دلیل خرابی ساختمان پیدا کرده و با آگاهی کامل، اقدامات لازم را برای حفظ حقوق خود انجام دهید. با ما همراه باشید تا از اهمیت این موضوع تا جزئیات عملی و نمونه های کاربردی آن، اطلاعاتی دقیق و کاربردی به دست آورید.

اهمیت حیاتی تامین دلیل خسارت ساختمان در حفظ حقوق

در هر دعوای حقوقی، اثبات ادعا سنگ بنای موفقیت است. هنگامی که پای خسارت به ساختمان در میان باشد، این اصل اهمیت دوچندانی پیدا می کند. آسیب های وارده به ملک می توانند ماهیت متغیری داشته باشند؛ ممکن است با گذشت زمان تشدید شوند، از بین بروند، یا حتی توسط عامل ایجادکننده تغییر یابند. تصور کنید سقف خانه تان بر اثر ترکیدگی لوله دچار آسیب شده و شما مجبور به تعمیر فوری هستید؛ اگر پیش از تعمیر، خسارت را مستند نکنید، چگونه می توانید در دادگاه آن را اثبات کنید؟ اینجا است که تامین دلیل خسارت ملک نقش حیاتی خود را ایفا می کند.

اقدام به موقع برای تامین دلیل آسیب ساختمان، نه تنها به شما کمک می کند تا شواهد را برای مراجع قضایی آماده کنید، بلکه یک سپر دفاعی در برابر هرگونه ادعای متقابل یا انکار خسارت از سوی طرف مقابل نیز محسوب می شود. از بین رفتن شواهد فیزیکی، تعمیرات اضطراری، یا حتی دستکاری احتمالی محل حادثه توسط مقصر، می تواند فرآیند اثبات را بسیار دشوار یا حتی غیرممکن سازد. بنابراین، تامین دلیل، نه فقط یک گام قانونی، بلکه یک اقدام هوشمندانه برای حفظ آینده حقوقی و مالی شما است.

تامین دلیل چیست؟ تعریفی حقوقی و کاربردی برای خسارات ملکی

تامین دلیل یک نهاد حقوقی است که در ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی به آن اشاره شده است. این ماده مقرر می دارد: در مواردی که اشخاص ذی نفع احتمال دهند که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان از قبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل و یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یا متعسر خواهد شد، می توانند از دادگاه درخواست تامین آن ها را بنمایند. مقصود از تامین در این موارد فقط ملاحظه و صورت برداری از اینگونه دلایل است.

به زبان ساده، تامین دلیل یعنی صورت برداری و ثبت وضعیت موجود از یک دلیل یا مدرک که بیم از بین رفتن یا تغییر آن می رود. هدف اصلی از این اقدام، تنها ملاحظه و مستندسازی است، نه صدور حکم قضایی در مورد ماهیت یا مسئولیت خسارت. این امر به ویژه در دعاوی مربوط به خسارت ساختمان که شواهد فیزیکی نقش کلیدی دارند، اهمیت مضاعفی پیدا می کند.

تفاوت تامین دلیل با کارشناسی

گاهی مفهوم تامین دلیل با کارشناسی اشتباه گرفته می شود. اگرچه جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری یک بخش جدایی ناپذیر از تامین دلیل خسارت ساختمان است، اما این دو مفهوم کاملاً یکسان نیستند. تامین دلیل یک اقدام حفاظتی برای مستندسازی است، در حالی که کارشناسی یک ابزار تخصصی است که در دل فرآیند تامین دلیل (یا حتی در مراحل بعدی دادرسی) برای ارزیابی فنی و تخصصی مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع، در تامین دلیل خسارت ساختمان، از کارشناس خواسته می شود تا شواهد را ملاحظه و صورت برداری کرده و نظر تخصصی خود را در مورد علت و میزان خسارت ارائه دهد. جدول زیر به درک بهتر این تفاوت ها کمک می کند:

ویژگی	تامین دلیل	کارشناسی رسمی
هدف اصلی	حفظ و مستندسازی شواهد موجود	ارائه نظر تخصصی و فنی در مورد یک موضوع
ماهیت	اقدام قضایی حفاظتی	ابزار فنی و تخصصی برای جمع آوری اطلاعات
صدور حکم	منجر به صدور حکم نیست	مقدمه صدور حکم (به عنوان اماره قضایی)
اجراکننده	شورای حل اختلاف/دادگاه	کارشناس رسمی دادگستری
دامنه	می تواند شامل کارشناسی باشد	بخشی از تامین دلیل (در صورت نیاز)

چرا تامین دلیل برای خسارت ساختمان اهمیت مضاعف دارد؟

دلایل متعددی وجود دارد که تامین دلیل برای خسارت ساختمان را به یک اقدام حیاتی تبدیل می کند:

• از بین رفتن شواهد فیزیکی: خسارات ساختمانی، به ویژه پس از حوادثی مانند زلزله، سیل، آتش سوزی یا گودبرداری، می توانند به سرعت تغییر کرده یا حتی از بین بروند. انجام تعمیرات اضطراری برای جلوگیری از خطرات بیشتر نیز ممکن است شواهد اولیه را محو کند.
• پیشگیری از تغییر وضعیت ملک: طرف مقابل ممکن است برای پنهان کردن تقصیر خود، اقدام به تغییر وضعیت ملک یا محل حادثه کند. تامین دلیل می تواند قبل از چنین اقداماتی، وضعیت را ثبت و مستند کند.
• نیاز به نظر کارشناسی تخصصی و مستند: مسائل فنی و عمرانی نیازمند ارزیابی متخصص هستند. تنها یک کارشناس جلب نظر کارشناس خسارت ساختمان می تواند علت، وسعت و میزان دقیق خسارت را برآورد کند که این امر در دادگاه بسیار معتبر است.
• پیچیدگی های اثبات علل و میزان خسارت: بدون مستندات اولیه و نظر کارشناسی، اثبات اینکه چه عاملی باعث خسارت شده و میزان آن چقدر است، بسیار دشوار خواهد بود.

انواع رایج خسارات ساختمان که نیازمند تامین دلیل هستند

خساراتی که ممکن است به یک ساختمان وارد شوند، بسیار متنوع هستند و هر کدام نیازمند مستندسازی دقیق از طریق تامین دلیل می باشند. شناخت این انواع خسارت به شما کمک می کند تا در زمان مواجهه با آن ها، بهترین و سریع ترین اقدام را انجام دهید.

خسارات ناشی از حوادث طبیعی و غیرمترقبه

این دسته از خسارات شامل آسیب هایی هستند که در اثر پدیده های طبیعی مانند سیل، زلزله، طوفان های شدید، رانش زمین، یا نشست های وسیع زمین به ساختمان وارد می شوند. در این موارد، وسعت خسارت معمولاً زیاد است و مستندسازی دقیق برای دریافت خسارت از بیمه یا پیگیری های بعدی ضروری است.

خسارات ناشی از عوامل انسانی یا عمدی

گاهی اوقات خسارات به دلیل اقدامات انسانی رخ می دهند؛ این اقدامات می توانند عمدی یا سهوی باشند. آتش سوزی (ناشی از سهل انگاری یا عمد)، تصادف وسایل نقلیه با ملک (مثلاً برخورد کامیون با دیوار حیاط)، تخریب عمدی توسط اشخاص، یا آسیب های وارده در اثر اغتشاشات و ناآرامی ها، در این دسته قرار می گیرند. در چنین مواردی، علاوه بر تامین دلیل، نیاز به گزارش مراجع انتظامی و قضایی نیز خواهد بود.

خسارات ناشی از عملیات ساختمانی مجاور

یکی از رایج ترین انواع خسارت ساختمان، آن هایی است که در اثر عملیات ساختمانی در ملک همسایه به وجود می آیند. گودبرداری غیراصولی، تخریب ساختمان های قدیمی بدون رعایت اصول ایمنی، یا ساخت و ساز بدون در نظر گرفتن استانداردهای فنی و ایمنی، می تواند منجر به ترک خوردگی عمیق در سازه یا نمای ساختمان مجاور، نشست زمین، یا حتی فروریزش دیوارها شود. در این موارد، نمونه دادخواست تامین دلیل گودبرداری یکی از پرکاربردترین فرم ها است که برای مستندسازی خسارت و اثبات رابطه علیت با عملیات ساختمانی همسایه به کار می رود.

عیوب پنهان و آشکار ساخت و ساز

گاهی خسارت ناشی از کیفیت پایین مصالح یا نقص در اجرای پروژه توسط سازنده است. نشست ساختمان، ترک خوردگی های عمیق سازه ای و غیرسازه ای، نشت آب از تاسیسات داخلی و خارجی، عایق بندی نامناسب حرارتی یا رطوبتی، و مشکلات در نما یا سقف از جمله این موارد هستند. در چنین شرایطی، مراحل شکایت از ساختمان ساز معمولاً با تامین دلیل شروع می شود تا عیوب موجود به صورت رسمی و با نظر کارشناسی ثبت شوند.

خسارات ناشی از فرسودگی و عدم نگهداری

اگرچه فرسودگی طبیعی جزو خسارات قابل مطالبه نیست، اما در مواردی که عدم نگهداری صحیح از سوی مستاجر یا همسایه (به عنوان مثال، ترکیدگی لوله در واحد بالایی) منجر به آسیب به ملک شما شود، تامین دلیل ضروری است. نمونه دادخواست تامین دلیل ترکیدگی لوله یک مثال رایج از این نوع دعوی است که وضعیت خسارت (مثلاً آبگرفتگی، تخریب سقف و دیوار) را مستند می کند.

مراحل گام به گام تامین دلیل خسارت ساختمان (از مستندسازی تا گزارش کارشناسی)

فرآیند تامین دلیل خسارت ساختمان شامل چند مرحله کلیدی است که با دقت و ترتیب مشخصی باید طی شوند. آگاهی از این مراحل به شما کمک می کند تا با آمادگی کامل، حقوق خود را پیگیری کنید.

گام اول: مستندسازی و جمع آوری اولیه اطلاعات (اقدامات فوری)

این گام، حیاتی ترین بخش فرآیند است و باید بلافاصله پس از وقوع خسارت انجام شود. هرچه سریع تر و دقیق تر عمل کنید، شانس موفقیت شما در مراحل بعدی بیشتر خواهد بود:

• عکس برداری و فیلم برداری جامع و باکیفیت: از تمام زوایا، جزئیات خسارت، اطراف محل وقوع، با ذکر دقیق تاریخ و زمان. اهمیت تاریخ در این مرحله غیرقابل انکار است. استفاده از تلفن همراه با قابلیت ثبت تاریخ و مکان در عکس ها بسیار مفید است.
• ثبت دقیق اطلاعات وقوع حادثه: تاریخ، زمان، مکان دقیق، و شرح مختصر حادثه را یادداشت کنید.
• جمع آوری مدارک مالکیت و هویتی: کپی سند مالکیت یا اجاره نامه ملک، و کپی کارت ملی خود را آماده کنید.
• شناسایی و ثبت مشخصات شاهدان احتمالی: در صورت وجود شاهدان عینی، مشخصات کامل آن ها (نام، نام خانوادگی، شماره تماس) را ثبت کنید.
• حفظ صحنه حادثه: تا حد امکان از دستکاری یا انجام تعمیرات گسترده خودداری کنید. اگر ناچار به تعمیرات اضطراری هستید، حتماً قبل و حین تعمیرات، مستندسازی کامل (عکس و فیلم) انجام دهید.
• جمع آوری هرگونه سند مرتبط: نقشه های ساختمان، قراردادهای ساخت، بیمه نامه، گزارش های اولیه آتش نشانی یا پلیس و هر مدرک دیگری که می تواند به اثبات خسارت کمک کند.

گام دوم: تنظیم دادخواست تامین دلیل خسارت ساختمان

پس از جمع آوری مستندات اولیه، نوبت به تنظیم و ارائه دادخواست تامین دلیل آسیب ساختمان می رسد. این مرحله باید با دقت و با رعایت اصول حقوقی انجام شود:

• انتخاب مرجع صالح: در اغلب موارد، مرجع صالح برای تامین دلیل، شورای حل اختلاف محل وقوع خسارت است. در موارد خاص با پیچیدگی های بیشتر ممکن است دادگاه عمومی صلاحیت رسیدگی داشته باشد.
• نکات کلیدی در نوشتن دادخواست:
  • مشخصات دقیق خواهان: نام، نام خانوادگی، کد ملی، آدرس، شماره تماس.
  • مشخصات خوانده (در صورت اطلاع): نام، نام خانوادگی، کد ملی، آدرس. اگر مقصر حادثه مشخص است (مثلاً همسایه گودبردار)، مشخصات وی ذکر می شود. در صورت عدم اطلاع، ذکر عبارت خوانده نامعلوم یا مقصر حادثه کافی است.
  • خواسته: به وضوح بیان کنید: تقاضای صدور قرار تامین دلیل و جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری جهت ملاحظه، صورت برداری، تعیین علت و میزان خسارت وارده به ملک واقع در آدرس [آدرس دقیق] با پلاک ثبتی [شماره پلاک] و برآورد هزینه های مرمت و بازسازی. تأکید بر جلب نظر کارشناس بسیار مهم است.
  • دلایل و منضمات: کپی مصدق سند مالکیت/اجاره نامه، تصاویر و فیلم های خسارت (روی لوح فشرده یا حافظه جانبی)، استشهادیه (در صورت وجود)، گزارشات اولیه (آتش نشانی، پلیس)، برگه های کارشناسی قبلی (در صورت وجود). این ها مدارک لازم برای تامین دلیل ساختمان هستند.
  • شرح دادخواست (بیان علت فوریت): شرح کامل وقوع خسارت (زمان، مکان، چگونگی)، توصیف دقیق نوع و وسعت خسارت، و بیان علت فوریت درخواست (مثلاً امکان از بین رفتن دلایل، گسترش خسارت، نیاز به تعمیرات فوری برای جلوگیری از خطر بیشتر). این بخش برای تامین دلیل قبل از اقامه دعوا (ساختمان) بسیار مهم است.
  • استناد قانونی: ذکر ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی.

گام سوم: ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

پس از آماده سازی دادخواست و مدارک، باید آن را به صورت رسمی ثبت کنید:

• مراجعه به نزدیک ترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی با تمام مدارک آماده شده.
• ثبت سیستمی دادخواست و ارائه منضمات (تمام مدارک باید اسکن شوند).
• پرداخت هزینه های دادرسی بر اساس تعرفه های جاری (این بخش، هزینه تامین دلیل خسارت ساختمان را تشکیل می دهد).
• دریافت رسید و کد رهگیری برای پیگیری پرونده.

گام چهارم: رسیدگی در شورای حل اختلاف (یا دادگاه عمومی)

دادخواست شما پس از ثبت، به مرجع قضایی صالح ارجاع داده می شود:

• پرونده به شعبه مربوطه در شورای حل اختلاف ارجاع می گردد.
• قاضی دادخواست را بررسی می کند.
• صدور قرار تامین دلیل فوری: در موارد کاملاً ضروری و فوری، قاضی می تواند قرار تامین دلیل را قبل از ابلاغ به طرف مقابل صادر و دستور اجرا دهد تا از از بین رفتن دلایل جلوگیری شود.
• صدور قرار ارجاع امر به کارشناسی: قاضی دستور جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری را صادر می کند.

گام پنجم: نقش کارشناس رسمی دادگستری در تامین دلیل خسارت ساختمان

نقش کارشناس رسمی دادگستری، قلب فرآیند تامین دلیل خسارت ساختمان است. نظر تخصصی او، مهم ترین مدرک شما خواهد بود:

• نحوه انتخاب کارشناس: کارشناس توسط مرجع قضایی از لیست کارشناسان رسمی دادگستری انتخاب می شود.
• تخصص کارشناس: اهمیت دارد که کارشناس دارای تخصص مرتبط با نوع خسارت باشد (مانند عمران برای سازه، معماری برای نما، مکانیک یا تاسیسات برای سیستم های آب و فاضلاب). مراحل کارشناسی خسارت ساختمان توسط کارشناس دادگستری شامل موارد زیر است:
  • ابلاغ قرار کارشناسی و تعیین وقت بازدید به طرفین (خواهان و خوانده).
  • بازدید میدانی از محل خسارت توسط کارشناس و بررسی دقیق آسیب ها.
  • بررسی مدارک و مستندات ارائه شده (عکس، فیلم، اسناد).
  • تشخیص علت وقوع خسارت با تکیه بر دانش فنی و شواهد موجود.
  • تعیین میزان خسارت وارده و برآورد ریالی آن.
  • پیشنهاد روش های ترمیم و بازسازی و هزینه های مربوطه.
  • تهیه گزارش کارشناسی جامع، مستند و فنی.
• اعتراض به نظر کارشناس: در صورت عدم موافقت با نظر کارشناس (مثلاً اگر میزان خسارت برآورد شده کمتر از واقعیت باشد)، امکان اعتراض و درخواست هیئت کارشناسی (سه نفره یا بیشتر) وجود دارد.

نظر کارشناس رسمی دادگستری در فرآیند تامین دلیل خسارت ساختمان، مهم ترین رکن اثبات خسارت و عامل تعیین کننده در دعاوی بعدی است. دقت در انتخاب کارشناس و ارائه مستندات کامل به وی، می تواند سرنوشت پرونده را تغییر دهد.

گام ششم: دریافت گزارش کارشناسی و استفاده حقوقی از آن

پس از تهیه گزارش، نوبت به استفاده از آن در مراحل بعدی می رسد:

• گزارش کارشناسی به مرجع قضایی ارائه شده و به طرفین ابلاغ می گردد.
• این گزارش به عنوان یک مدرک معتبر و رسمی در دعوای اصلی (مثلاً مطالبه جبران خسارت) که متعاقباً طرح خواهد شد، استفاده می شود.
• میزان مدت زمان تامین دلیل خسارت بسته به حجم کار، پیچیدگی پرونده و زمانبندی کارشناس می تواند متغیر باشد، اما معمولاً در شورای حل اختلاف سریع تر انجام می شود.

نکات حقوقی و عملی کلیدی برای افزایش شانس موفقیت در تامین دلیل

برای اطمینان از اینکه فرآیند تامین دلیل خسارت ساختمان به بهترین شکل ممکن پیش برود و شانس موفقیت شما در پیگیری های بعدی افزایش یابد، رعایت نکات زیر ضروری است:

• فوریت اقدام: زمان در پرونده های خسارت ساختمان بسیار مهم است. هرگونه تأخیر می تواند منجر به از بین رفتن شواهد یا تغییر وضعیت محل خسارت شود. بلافاصله پس از وقوع حادثه، اقدامات اولیه مستندسازی و سپس تنظیم دادخواست را آغاز کنید.
• مشاوره با وکیل متخصص: درگیر شدن در فرآیندهای حقوقی، به خصوص در مسائل ملکی و عمرانی که پیچیدگی های فنی و قانونی خاص خود را دارند، بدون کمک وکیل متخصص، می تواند دشوار باشد. یک وکیل آشنا به امور ملکی و آیین دادرسی مدنی تامین دلیل می تواند شما را در تمام مراحل راهنمایی کند و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری نماید.
• هزینه های تامین دلیل: این هزینه ها شامل هزینه دادرسی (بر اساس ارزش خواسته یا درصدی ثابت)، و دستمزد کارشناس رسمی دادگستری است. در حال حاضر، تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری سالانه توسط قوه قضاییه اعلام می شود. این هزینه ها در ابتدا بر عهده متقاضی است، اما در صورت پیروزی در دعوای اصلی، قابل مطالبه از خوانده خواهد بود.
• حفظ مدارک: تمامی مدارک، عکس ها، فیلم ها و رسیدهای پرداخت هزینه ها را به دقت نگهداری کنید. این مستندات در طول پرونده و حتی در صورت بروز مشکلات بعدی، برای شما ارزشمند خواهند بود.
• تامین دلیل قبل از تعمیرات: تا حد امکان از انجام تعمیرات اساسی قبل از تامین دلیل خودداری کنید. اگر انجام تعمیرات برای جلوگیری از خسارت های بیشتر یا حفظ جان افراد ضروری است، حتماً قبل، حین و بعد از تعمیرات، مستندسازی جامع (عکس و فیلم با تاریخ و توضیحات) انجام دهید.
• مسئولیت کارشناس: کارشناس رسمی دادگستری در قبال گزارش خود مسئولیت قانونی دارد. گزارش وی باید بی طرفانه، مستند، و بر اساس اصول علمی و فنی تهیه شود. در صورت اثبات قصور یا تقصیر کارشناس، او می تواند تحت پیگرد قانونی قرار گیرد.

اطمینان حاصل کنید که قبل از هرگونه تغییر اساسی یا تعمیرات گسترده در ملک آسیب دیده، فرآیند تامین دلیل به طور کامل انجام شده باشد. این اقدام، پشتوانه حقوقی محکمی برای مطالبه خسارت شما فراهم می آورد.

نمونه دادخواست تامین دلیل خسارت ساختمان با جلب نظر کارشناس

تنظیم صحیح دادخواست، اولین گام مؤثر در فرآیند تامین دلیل خسارت ساختمان است. در این بخش، یک نمونه دادخواست تامین دلیل گودبرداری یا سایر خسارات مشابه به منظور ارائه به شورای حل اختلاف یا دادگاه عمومی ارائه شده است. توجه داشته باشید که این نمونه باید با اطلاعات دقیق و شرایط خاص پرونده شما تکمیل شود.

مشخصات خواهان:
نام: ………… نام خانوادگی: ………… کد ملی: ………… آدرس: ………………………………… شماره تماس: …………

مشخصات خوانده: (اگر می دانید؛ در غیر این صورت بنویسید مقصر حادثه احتمالی/نامعلوم)
نام: ………… نام خانوادگی: ………… کد ملی: ………… آدرس: ………………………………… شماره تماس: …………

خواسته:
تقاضای صدور قرار تامین دلیل و جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری (با تخصص مرتبط: عمران/معماری/تاسیسات) جهت ملاحظه، صورت برداری دقیق، تعیین علت و میزان خسارت وارده به ملک/ساختمان اینجانب واقع در آدرس [آدرس دقیق شامل خیابان، کوچه، پلاک] با پلاک ثبتی [شماره پلاک اصلی و فرعی] و برآورد دقیق هزینه های مرمت، بازسازی و جبران خسارات احتمالی.

دلایل و منضمات:
1. کپی مصدق سند مالکیت/اجاره نامه ملک (یا کپی برابر اصل).
2. تصاویر و فیلم های دیجیتال (با ذکر تاریخ و زمان) از خسارات وارده (به صورت لوح فشرده یا حافظه جانبی).
3. شرح مکتوب و تفصیلی از زمان و نحوه وقوع خسارت.
4. استشهادیه محلی (در صورت وجود و لزوم).
5. هرگونه گزارش اولیه (آتش نشانی، پلیس، شرکت های خدماتی).
6. کپی کارت ملی خواهان.

شرح دادخواست:
ریاست محترم شورای حل اختلاف/دادگاه عمومی [نام شهر]
با سلام و احترام،
به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] مالک/مستأجر [حسب مورد] ملک/ساختمان واقع در [آدرس کامل ملک/ساختمان مورد خسارت] با پلاک ثبتی [شماره پلاک اصلی و فرعی] می باشم.
متاسفانه در تاریخ [تاریخ دقیق] و حدود ساعت [ساعت حدودی]، حادثه ای به شرح ذیل در/مربوط به ملک اینجانب رخ داده است: [شرح کامل و دقیق واقعه و نوع خسارت وارده، مثلا: بر اثر گودبرداری غیر اصولی ملک مجاور با پلاک ثبتی… توسط خوانده/شخص نامعلوم، دیوارهای مشترک ساختمان اینجانب دچار ترک خوردگی عمیق، و سقف آشپزخانه دچار نشست شده است. یا بر اثر ترکیدگی لوله آب در واحد طبقه بالای ساختمان، سقف و دیوارهای نشیمن ملک اینجانب دچار آب گرفتگی شدید و تخریب گچ بری و رنگ آمیزی شده است.].
نظر به اینکه ادامه وضعیت موجود ممکن است منجر به [مثلا: گسترش خسارات، از بین رفتن دلایل، یا نیاز به تعمیرات فوری و ضروری برای جلوگیری از خطر بیشتر و عدم امکان مستندسازی دقیق بعدی] گردد، و جهت حفظ دلایل و مستندات لازم برای طرح دعوای احتمالی مطالبه خسارت در آینده، مستنداً به ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی، از آن مرجع محترم تقاضای صدور قرار تامین دلیل با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری متخصص در رشته [مثلا: عمران/معماری/تاسیسات] جهت ملاحظه، صورت برداری، تعیین علت، میزان خسارت و برآورد هزینه های مرمت و بازسازی را استدعا دارم. همچنین در صورت فوریت و لزوم، صدور قرار تامین دلیل قبل از ابلاغ به خوانده، مورد درخواست است.
با تشکر و احترام
[نام و نام خانوادگی خواهان]
[امضاء]

نتیجه گیری: حفظ حقوق شما با اقدام به موقع

مراحل تامین دلیل خسارت ساختمان یک مسیر قانونی روشن و ضروری برای هر فردی است که ملک او دچار آسیب شده است. از سیل و زلزله گرفته تا گودبرداری غیراصولی همسایه یا عیوب پنهان در ساخت و ساز، هر نوع خسارت نیازمند مستندسازی دقیق و به موقع است تا حقوق متضرر از بین نرود. این فرآیند که با مستندسازی اولیه و جمع آوری شواهد شروع می شود، از طریق تنظیم دادخواست تامین دلیل، ثبت در دفاتر خدمات قضایی، رسیدگی در شورای حل اختلاف تامین دلیل ساختمان و در نهایت جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری به اوج خود می رسد.

گزارش کارشناسی رسمی به عنوان یک سند معتبر، سنگ بنای هرگونه دعوای مطالبه خسارت در آینده خواهد بود. بنابراین، آگاهی از این مراحل، جمع آوری دقیق مدارک لازم برای تامین دلیل ساختمان و در صورت لزوم، بهره مندی از مشاوره وکلای متخصص، می تواند تفاوت چشمگیری در نتیجه نهایی پرونده شما ایجاد کند. به یاد داشته باشید که در مواجهه با خسارت ساختمان، زمان از اهمیت بالایی برخوردار است و اقدام به موقع، کلید حفظ و بازیابی حقوق شماست.