خلاصه کتاب تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر ( نویسنده سید قاسم یاحسینی )

کتاب «تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر»، اثری ارزشمند از سید قاسم یاحسینی، روایتی عمیق و دست اول از مقاومت حماسی ۳۴ روزه خرمشهر از نگاه ناخدا یکم هوشنگ صمدی، فرمانده گردان تکاوران نیروی دریایی ارتش است. این کتاب، ناگفته های مهمی از حضور تکاوران دریایی در روزهای آغازین جنگ تحمیلی و نقش محوری آنان در دفاع از خونین شهر را برملا می کند. این مقاله به عنوان یک خلاصه جامع و تحلیلی، خوانندگان را با مهم ترین ابعاد این اثر سترگ و پیام های ماندگار آن آشنا می سازد و از منظر تکاوران دریایی، پرده از حماسه ای فراموش نشدنی برمی دارد.

شهر خرمشهر، به واسطه موقعیت استراتژیک و اقتصادی خود به عنوان یک بندر مهم و شریان حیاتی برای ایران، همیشه از جایگاه ویژه ای در تاریخ معاصر کشور برخوردار بوده است. در شهریور ۱۳۵۹، این شهر به نمادی از مقاومت و ایثار تبدیل شد؛ جایی که مدافعان آن، اعم از نیروهای نظامی و مردمی، با دستان خالی در برابر هجوم تمام عیار ارتش بعث عراق ایستادند. در میان این مدافعان، گردان تکاوران نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به فرماندهی ناخدا یکم هوشنگ صمدی، نقشی بی بدیل و تعیین کننده ایفا کرد. این کتاب، تنها یک روایت تاریخی نیست؛ بلکه سندی زنده از شجاعت، میهن پرستی و فداکاری انسان هایی است که حاضر شدند جان خود را فدای خاک و ناموس میهن کنند. سید قاسم یاحسینی با تخصص و دغدغه خود در ثبت تاریخ شفاهی جنگ، توانسته است پس از سال ها سکوت، خاطرات این فرمانده دلاور را به گونه ای گردآوری کند که تصویری روشن و عمیق از آن روزهای پرالتهاب را پیش روی خواننده قرار دهد. در ادامه، به بررسی ابعاد مختلف این کتاب و خلاصه ای از مهم ترین وقایع و اطلاعاتی که در آن ارائه شده است، می پردازیم.

آشنایی با نویسنده و راوی: سید قاسم یاحسینی و ناخدا صمدی

کتاب «تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر» نه تنها به دلیل اهمیت موضوع، بلکه به واسطه اعتبار و تخصص نویسنده و نیز جایگاه رفیع راوی، اثری منحصربه فرد در ادبیات دفاع مقدس محسوب می شود. درک عمیق تر محتوای کتاب، بدون شناخت کافی از این دو شخصیت، میسر نخواهد بود.

سید قاسم یاحسینی

سید قاسم یاحسینی، نامی آشنا در حوزه تاریخ شفاهی دفاع مقدس و پژوهشگر ارشد در زمینه تاریخ معاصر ایران است. او با رویکردی مستند و دقیق، سال هاست که به ثبت و تدوین خاطرات و تجربیات رزمندگان، فرماندهان و افراد کلیدی جنگ تحمیلی می پردازد. تخصص اصلی یاحسینی، هنر شنیدن، تحلیل و تبدیل روایت های شفاهی به متون منسجم و قابل اعتبار تاریخی است. در نگارش کتاب «تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر»، او بیش از ۴۵ ساعت مصاحبه عمیق و بی واسطه با ناخدا یکم هوشنگ صمدی انجام داده است. این حجم از مصاحبه نشان دهنده تعهد و وسواس او در استخراج تمامی جزئیات و ابعاد رویدادها از ذهن راوی است. کار یاحسینی نه تنها به ثبت خاطرات می انجامد، بلکه با پژوهش های جانبی و تطبیق اطلاعات، به اعتبارسنجی و تکمیل پازل تاریخ شفاهی جنگ کمک شایانی می کند. او با شیوه نگارش خود، فضایی را ایجاد می کند که خواننده نه تنها روایت ها را می خواند، بلکه خود را در متن وقایع حس می کند.

ناخدا یکم هوشنگ صمدی

ناخدا یکم هوشنگ صمدی، شخصیت محوری و راوی اصلی این کتاب، فرمانده گردان تکاوران نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بود که در حساس ترین روزهای آغازین جنگ تحمیلی، یعنی در دفاع ۳۴ روزه خرمشهر، نقشی بی بدیل ایفا کرد. او یکی از نمادهای ایثار، شجاعت و پایداری در تاریخ دفاع مقدس به شمار می رود. خاطرات ناخدا صمدی پس از سه دهه سکوت، برای نخستین بار در این کتاب منتشر شده است. این سکوت طولانی، بر ارزش و اهمیت روایت او می افزاید، چرا که وی ناگفته ها و ابعاد کمتر شنیده شده ای از رزم نیروی دریایی ارتش و مقاومت خرمشهر را افشا می کند. ناخدا صمدی، نه تنها یک فرمانده عملیاتی بود که نیروهایش را در خط مقدم رهبری می کرد، بلکه خود در متن درگیری ها قرار داشت و شش بار در طول دفاع از خرمشهر مجروح شد؛ اما هر بار با اصرار بر ادامه حضور در جبهه، نمادی از ایستادگی و عدم تسلیم در برابر دشمن شد. روایت او، نه تنها حاوی جزئیات نظامی و تاکتیکی است، بلکه از روحیه، ایثارگری ها، دردها و امیدهای رزمندگانی سخن می گوید که با دستانی خالی، اما ایمانی راسخ، در برابر ماشینی ترین ارتش منطقه ایستادند.

پیش لرزه های نبرد: خرمشهر پیش از حمله

برای درک عمق مقاومت خرمشهر، ابتدا باید به وضعیت این شهر پیش از آغاز جنگ تحمیلی نگاهی انداخت. خرمشهر، نه تنها یک شهر مرزی، بلکه یک بندر استراتژیک و حیاتی برای اقتصاد ایران بود. این شهر در کنار رودخانه کارون و نزدیک به اروند رود قرار داشت و به دلیل دسترسی به آب های آزاد، از اهمیت بسیار بالایی برای واردات و صادرات کشور برخوردار بود. وجود اسکله های متعدد، انبارهای کالا، و زیرساخت های حمل و نقل، خرمشهر را به دروازه اقتصادی ایران در جنوب تبدیل کرده بود.

با وجود موقعیت حساس و مرزی، آمادگی های دفاعی خرمشهر پیش از حمله سراسری عراق در سطح مطلوبی قرار نداشت. انقلاب اسلامی تازه به پیروزی رسیده بود و کشور درگیر مسائل داخلی و سازماندهی مجدد ارتش بود. بسیاری از پادگان ها و یگان های نظامی در وضعیت انتقال یا بازسازی قرار داشتند. نیروهای موجود در منطقه، عمدتاً محدود به یگان های ارتش و ژاندارمری بودند که برای حفظ امنیت مرزها و شهر در شرایط عادی کفایت می کردند، اما برای مقابله با یک تهاجم تمام عیار ارتش مکانیزه، آمادگی کافی نداشتند.

در این شرایط پرالتهاب، با افزایش نشانه های تجاوز قریب الوقوع عراق، ضرورت تقویت قوای دفاعی منطقه احساس شد. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، به دلیل ماهیت ماموریت های خود در حفاظت از مرزهای آبی و بنادر، مسئولیت حراست از بندر خرمشهر و آبراه های اطراف را بر عهده داشت. در پی وخامت اوضاع و مشاهده تحرکات نظامی عراق در مرز، فرماندهان نیروی دریایی تصمیم گرفتند گردان تکاوران خود را که آموزش های ویژه رزم زمینی و دریایی را دیده بودند، به خرمشهر اعزام کنند. این تصمیم حیاتی، با هدف تقویت خطوط دفاعی و مقابله با هرگونه حمله احتمالی، در روزهای پیش از آغاز رسمی جنگ اتخاذ شد. اعزام تکاوران دریایی به خرمشهر، در واقع پیش درآمدی بود بر حماسه ای که قرار بود در دل این شهر شکل بگیرد.

قلب مقاومت: روایت ۳۴ روز پایداری در خرمشهر

داستان دفاع ۳۴ روزه خرمشهر، هسته اصلی کتاب «تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر» را تشکیل می دهد. این بخش، با جزئیات دقیق، خواننده را به بطن یکی از حماسی ترین مقاومت های تاریخ جنگ می برد؛ مقاومتی که ناخدا صمدی و تکاورانش، قهرمانان اصلی آن بودند.

آغاز غافلگیرکننده جنگ و ورود دشمن

صبح روز ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، با حمله سراسری ارتش بعث عراق، جنگ تحمیلی رسماً آغاز شد. خرمشهر، به دلیل موقعیت جغرافیایی و مرزی خود، در همان ساعات اولیه، آماج حملات سنگین توپخانه و هوایی قرار گرفت. این حمله، غافلگیرکننده و بی رحمانه بود. شهروندان غیرنظامی که آمادگی چنین تهاجمی را نداشتند، دچار شوک و وحشت شدند. نیروهای نظامی و مردمی مستقر در شهر، اگرچه از آمادگی نظامی کافی برخوردار نبودند، اما با تمام توان خود به مقابله پرداختند. مقاومت های اولیه، پراکنده و خودجوش بود و شامل درگیری های نامنظم و ایثارگرانه با نیروهای پیشروی دشمن می شد. دشمن با برتری عددی و تجهیزاتی، به سرعت در حال پیشروی به سمت قلب شهر بود و درک این وضعیت بحرانی، ضرورت سازماندهی و فرماندهی منسجم را بیش از پیش نمایان می ساخت.

ورود و سازماندهی تکاوران

در بحبوحه آشوب و پیشروی دشمن، گردان ۶۰۰ نفری تکاوران نیروی دریایی ارتش به فرماندهی ناخدا یکم هوشنگ صمدی، به خرمشهر وارد شد. این گردان، به سرعت در نقاط استراتژیک شهر مستقر شد تا خطوط دفاعی را سازماندهی کند. چالش های اولیه بسیار زیاد بود؛ از کمبود مهمات و تسلیحات کافی برای نبرد شهری، تا عدم شناخت کامل از محیط نبرد خانه به خانه و همچنین ناهماهنگی های اولیه با سایر نیروهای مستقر در شهر. با این حال، ناخدا صمدی با درایت و فرماندهی مقتدرانه خود، به سرعت به سازماندهی نیروها پرداخت. او با ایجاد پست های دیده بانی، توزیع محدود مهمات و تعیین مواضع دفاعی، تلاش کرد تا در برابر سیل مهاجمان، استحکامات اولیه را بنا کند. نقش تکاوران در همان ساعات اولیه، تغییر مسیر مقاومت از پراکندگی به یک حرکت منسجم و سازمان یافته بود.

نبردهای خیابانی و خانه به خانه

خاطرات ناخدا صمدی، سرشار از جزئیات نبردهای خیابانی و خانه به خانه است که در آن ۳۴ روز خونین، وجب به وجب خاک خرمشهر را به میدان مبارزه تبدیل کرد. نبردهایی که با تکیه بر شجاعت فردی و تاکتیک های هوشمندانه در برابر برتری مطلق دشمن، صورت می گرفت. برخی از نبردهای کلیدی و نقاط استراتژیک شهر که در کتاب به آن ها اشاره شده، شامل موارد زیر است:

• دفاع از بندر خرمشهر: بندر به دلیل اهمیت اقتصادی و امکان پشتیبانی لجستیکی برای دشمن، هدف اصلی تهاجم بود. تکاوران با استقرار در محوطه بندر و استفاده از ساختمان ها و تجهیزات به عنوان سنگر، مقاومت سرسختانه ای از خود نشان دادند و مانع سقوط سریع آن شدند. نبردهای داخل اسکله ها و بین کانتینرها، بسیار شدید و نزدیک بود.
• حفاظت از پل خرمشهر: پل ارتباطی خرمشهر به آبادان، شاهرگ حیاتی برای پشتیبانی و عقب نشینی نیروها بود. تکاوران با تمرکز نیرو در اطراف پل، تلاش کردند تا از انهدام یا تصرف آن جلوگیری کنند. درگیری ها در این نقطه بارها به اوج خود رسید.
• نبردهای خیابان چهل متری و شریعتی: این خیابان ها به دلیل اهمیت دسترسی و نفوذ به عمق شهر، صحنه درگیری های شدید بودند. تکاوران با ایجاد کمین، استفاده از تک تیراندازان و حملات پارتیزانی، تلفات سنگینی به دشمن وارد می کردند.
• مقاومت در محله ها و خانه ها: وقتی دشمن به داخل شهر نفوذ کرد، نبرد به کوچه به کوچه و خانه به خانه کشیده شد. تکاوران با نیروهای مردمی و محلی همکاری می کردند و با ساختن سنگر در داخل خانه ها، سوراخ کردن دیوارها برای حرکت نامحسوس و استفاده از راه های مخفی، دشمن را در هر قدم متوقف می کردند.

استراتژی ها و تاکتیک های ناخدا صمدی در مواجهه با برتری عددی و تسلیحاتی دشمن، مثال زدنی است. او با درک محدودیت های خود، به جای نبرد رودررو و کلاسیک که منجر به نابودی سریع می شد، بر تاکتیک های چریکی، دفاع ایستا در نقاط کلیدی، ایجاد تله های انفجاری و استفاده از غافلگیری تکیه داشت. او توانست با حداقل امکانات، حداکثر مقاومت را رقم بزند.

«در خرمشهر، ما با نبردی روبرو بودیم که تعریف کلاسیک از جنگ را نداشت. هر خیابان، هر خانه، و هر وجب از خاک این شهر به سنگری تبدیل شده بود که مدافعانش با دستانی تقریباً خالی، اما قلبی پر از ایمان، ایستادگی می کردند.»

یکی از مهم ترین ابعاد این مقاومت، نقش تکاوران در سازماندهی نیروهای مردمی و مقاومت های محلی بود. تکاوران با آموزش های نظامی خود، به نیروهای مردمی، دانش آموزان و سایر داوطلبان، شیوه استفاده از سلاح های سبک و تاکتیک های دفاعی را آموزش می دادند. این همکاری و هم افزایی، باعث شد تا جبهه مقاومت خرمشهر، فراتر از یک نیروی نظامی، به یک اراده جمعی برای دفاع از شهر تبدیل شود. روحیه ایثارگری و شهادت طلبی در میان تمامی مدافعان موج می زد و این اتحاد، دشمن را در دستیابی به اهدافش با کندی و تلفات بسیار مواجه می کرد.

فداکاری و ایثارگری: از مجروحیت تا شهادت

کتاب ناخدا صمدی، بیش از هر چیز، روایتی از فداکاری های بی حد و حصر و ایثارگری های بی نظیر است. خود ناخدا صمدی، نماد بارز این روحیه بود. او در طول ۳۴ روز مقاومت خرمشهر، شش بار از ناحیه نقاط مختلف بدن مجروح شد. هر بار، با وجود جراحات عمیق، از بازگشت به پشت جبهه و بستری شدن در بیمارستان خودداری می کرد و اصرار داشت که در کنار نیروهایش بماند. این اصرار و پایداری، نه تنها نشان دهنده روحیه تسلیم ناپذیری او بود، بلکه به شدت بر روحیه نیروهای تحت امرش نیز تأثیرگذار بود و به آن ها انگیزه می داد تا در دشوارترین شرایط نیز از مبارزه دست نکشند.

آمار و ارقام مربوط به گردان تکاوران در خرمشهر، تلخ اما واقعی است و عمق فداکاری ها را نشان می دهد. از گردان ۶۰۰ نفری تکاوران، تنها ۲۷۰ نفر از آن نبرد سخت و نابرابر زنده ماندند. این به معنای آن است که بیش از نیمی از این نیروها، به شهادت رسیدند یا به شدت مجروح شدند. هر یک از این ۲۷۰ نفر، داستان بقای خود را دارند و هر شهید، داستانی از ایثار و شجاعت. کتاب، داستان های کوتاه و تاثیرگذاری از شهادت ها و از دست دادن همرزمان را بازگو می کند؛ از تکاورانی که در نبردهای نزدیک جان باختند، تا آن هایی که زیر آوار ساختمان های بمباران شده مدفون شدند. این روایت ها، تصویری از روحیه مقاومت و عدم تسلیم در برابر دشمن را به خواننده ارائه می دهد؛ روحیه ای که در آن، هر رزمنده، نبردی شخصی برای حفظ میهن انجام می داد.

یکی از نمونه های بارز این ایثار، شهادت بسیاری از تکاوران در درگیری های مستقیم و تن به تن بود. آن ها نه تنها در برابر تانک ها و توپخانه های دشمن، بلکه در برابر پیاده نظام مسلح نیز مقاومت می کردند. این بخش از کتاب، با زبانی شیوا و تاثربرانگیز، ابعاد انسانی و عاطفی جنگ را به تصویر می کشد و خواننده را با قهرمانان واقعی این حماسه آشنا می سازد. از جان گذشتگی و شجاعت بی مثال این مردان، درسی ماندگار برای نسل های آینده است.

ناگفته ها و ابعاد جدید مقاومت خرمشهر

یکی از مهم ترین ارزش های کتاب «تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر»، ارائه اطلاعات و دیدگاه های جدیدی است که پیش از این کمتر شنیده شده بود. تاریخ نگاری دفاع مقدس، همواره بر ابعاد زمینی جنگ و مقاومت نیروهای مردمی و سپاه تمرکز داشته است. اما این کتاب، به طور ویژه بر نقش کمتر شناخته شده نیروی دریایی و تکاوران آن در دفاع از خرمشهر تأکید می کند.

از جمله ناگفته هایی که در این اثر مطرح می شود، جزئیات کمتر شناخته شده از نبردهای دریایی در اروند رود و اطراف بندر خرمشهر است. تکاوران نیروی دریایی، علاوه بر رزم زمینی، در عملیات های آبی-خاکی و حفظ خطوط آبی نیز نقش داشتند. این کتاب به چگونگی مواجهه آن ها با شناورهای عراقی و حفظ حریم رودخانه اروند اشاره می کند که برای دشمن از اهمیت راهبردی بالایی برخوردار بود. این جنبه از نبرد خرمشهر، معمولاً در روایت های عمومی مغفول مانده است.

همچنین، کتاب به مسائل لجستیکی و هماهنگی ها در شرایط بحرانی جنگ اشاره می کند. ناخدا صمدی به چالش های تامین مهمات، غذا و سایر مایحتاج نیروها در محاصره، و نیز دشواری های هماهنگی با سایر یگان های نظامی و نیروهای مردمی در هرج و مرج اولیه جنگ می پردازد. این جزئیات، تصویری واقع بینانه تر از ماهیت جنگ و مشکلات عملیاتی آن ارائه می دهد. روابط و تعاملات تکاوران با سایر نیروهای نظامی، از جمله ارتش و سپاه، و همچنین نیروهای بسیج و مردمی که به صورت خودجوش به دفاع از شهر برخاسته بودند، در این کتاب به خوبی تشریح شده است. این تعاملات، نشان دهنده روحیه همکاری و هم دلی بین مدافعان بود که در نهایت، به شکل گیری یک جبهه واحد در برابر دشمن انجامید.

اهمیت ثبت این خاطرات برای تکمیل پازل تاریخ دفاع مقدس غیرقابل انکار است. بسیاری از ابعاد جنگ، تنها از طریق روایت های دست اول و تجربیات شخصی افرادی که در خط مقدم حضور داشتند، قابل درک است. کتاب ناخدا صمدی، به عنوان یک منبع مرجع، خلأ موجود در زمینه نقش نیروی دریایی در دفاع مقدس را پر می کند و به تاریخ نگاران و پژوهشگران کمک می کند تا تصویری جامع تر و دقیق تر از آن دوران ارائه دهند. این روایت، نه تنها به غنای ادبیات دفاع مقدس می افزاید، بلکه بستری برای شناخت عمیق تر از تمامی ابعاد مقاومت ملی در برابر تجاوز فراهم می آورد.

چرا باید این کتاب را خواند؟ درس ها و پیام های ماندگار

خواندن کتاب «تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر» تنها یک مطالعه تاریخی نیست، بلکه تجربه ای عمیق از ورود به قلب یکی از مهم ترین حماسه های میهن مان است. این کتاب به دلایل متعددی، اثری است که هر علاقه مند به تاریخ، فرهنگ و رشادت، باید آن را در فهرست مطالعات خود قرار دهد.

نخست، اهمیت کتاب به عنوان سندی تاریخی و انسانی قابل تأکید است. در زمانه ای که تحریف تاریخ و فراموشی قهرمانی ها، تهدیدی جدی محسوب می شود، این کتاب به مثابه یک سند معتبر، خاطراتی را روایت می کند که از زبان یک شاهد عینی و فرمانده میدانی بیان شده است. این اثر نه تنها وقایع را شرح می دهد، بلکه ابعاد انسانی جنگ، ترس ها، امیدها، فداکاری ها و روحیه سربازان را نیز به تصویر می کشد و آن را از یک گزارش صرف، فراتر می برد.

دوم، کتاب سرشار از درس هایی از شجاعت، میهن پرستی، ایثار و فداکاری است. ناخدا صمدی و تکاورانش، با کمترین امکانات در برابر ارتشی مجهز و پرشمار ایستادند. مقاومت ۳۴ روزه خرمشهر، نمونه ای بی بدیل از باور به آرمان ها و دفاع از خاک میهن است. این کتاب به خواننده می آموزد که چگونه در سخت ترین شرایط، روحیه مقاومت و امید را زنده نگه داشت و با اراده پولادین، بر مشکلات فائق آمد. این درس ها فراتر از زمان و مکان جنگ، می تواند در زندگی روزمره و مواجهه با چالش ها نیز الهام بخش باشد.

سوم، نقش فردی یک فرمانده و تاثیر آن بر روحیه جمعی به وضوح در این اثر نمایان است. اصرار ناخدا صمدی بر حضور مداوم در جبهه با وجود مجروحیت های مکرر، نه تنها او را به یک قهرمان تبدیل می کند، بلکه نشان می دهد که چگونه رهبری قاطع، دانا و از جان گذشته می تواند روحیه یک گردان را حفظ کرده و حتی در آستانه سقوط، آن را به پایداری وادارد. این کتاب مثالی عینی از تأثیر رهبری بر عملکرد یک تیم در شرایط بحرانی است.

در نهایت، کتاب «تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر»، بر جایگاه تکاوران نیروی دریایی در تاریخ نادیده گرفته شده مقاومت تأکید می کند. این نیروها، با تخصص و آموزش های ویژه خود، در شرایطی نامتعارف و خارج از محیط عادی دریایی، به نبردی زمینی و شهری وارد شدند و قهرمانی های عظیمی آفریدند که کمتر به آن پرداخته شده است. این کتاب، فرصتی است برای ادای دین به این قهرمانان گمنام و ثبت نقش پراهمیت آنان در تاریخ دفاع مقدس.

«تکاوران دریایی در خرمشهر، تنها یک داستان از جنگ نیست، بلکه روایتی از روح ملتی است که در برابر تجاوز، سر خم نکرد و با هر قطره خون خود، حماسه ای ماندگار آفرید.»

نتیجه گیری و فراخوان برای مطالعه عمیق تر

کتاب «تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر»، اثر گران بهای سید قاسم یاحسینی، نه تنها یک خلاصه خشک و خالی از وقایع جنگ نیست، بلکه روایتی زنده و تاثیرگذار از حماسه ای است که در دل خونین شهر رقم خورد. این کتاب با تمرکز بر خاطرات ناخدا یکم هوشنگ صمدی و گردان تکاوران نیروی دریایی ارتش، ابعاد کمتر دیده شده ای از مقاومت ۳۴ روزه خرمشهر را روشن می سازد. از پیش لرزه های نبرد و ورود غافلگیرکننده دشمن، تا سازماندهی تکاوران و نبردهای خانه به خانه، هر صفحه از این کتاب گواهی بر شجاعت، ایستادگی و فداکاری است.

این اثر به ما می آموزد که چگونه در برابر برتری عددی و تسلیحاتی دشمن، با اتکا به ایمان، ابتکار و اتحاد، می توان سرنوشت را تغییر داد. داستان مجروحیت های مکرر ناخدا صمدی و آمار تکان دهنده شهدا و مجروحین گردانش، تصویری از ایثار و از خودگذشتگی بی مثال را ارائه می دهد که تا ابد در حافظه تاریخی ملت ایران ماندگار خواهد بود. «تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر» یک سند تاریخی مهم است که جایگاه نیروهای دریایی را در دفاع مقدس برجسته می کند و به غنای ادبیات جنگ می افزاید.

این مقاله تنها خلاصه ای از این اثر ارزشمند بود. برای درک عمیق تر از تمامی ابعاد این حماسه ماندگار، حس و حال آن روزهای پرالتهاب، و شنیدن جزئیات ناگفته از زبان راوی اصلی، قویاً توصیه می شود که کتاب تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر را به طور کامل مطالعه فرمایید. این کتاب، دریچه ای است به سوی گذشته ای پر افتخار که درسی ماندگار از ایستادگی و ایثار را به نسل های امروز و فردا می آموزد.