مروری بر دستاورد های فناورانه سال 1402/از واکسن تا شبیه ساز موتورخانه کشتی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری تینو مدرن، سال 1402 با وجود اعمال تحریم های ظالمانه و فراز و نشیب های بی شماری که در مسیر پیشرفت علمی کشور وجود داشت، پژوهشگران و نخبگان با انگیزه و پر تلاش ایران توانسته اند با تولید محصولات نوآورانه و فناورانه دستاورد های بزرگی خلق کنند، فناوری هایی که اغلب وارداتی و ارزبر بوده اند و تامین و نگهداری آن ها به علت تحریم ها سخت و دشوار بود را تولید کنند.

به همین بهانه قصد داریم تا مروری بر مهم ترین دستاوردهای علمی و فناوری داشته باشیم که توسط پژوهشگران ایرانی در طول سال 1402 رخ داد. از جمله محصولاتی که سال گذشته رونمایی شدند واکسن تب برفکی، تراشه میکروسیالات، شبیه ساز موتورخانه کشتی، ماده اولیه انسولین، لوله خلاگیری خون، داروی ضد سرطان، نانوحباب تصفیه آب، ترانسفورماتور، دستگاه سی تی اسکن بوده است.

در این گزارش دستاوردهای سال 1402 معرفی می شوند.

واکسن تب برفکی

تب برفکی یکی از زیان بارترین بیماری های دامی است که می تواند خسارت های جبران ناپذیری را به صنعت دام کشور وارد کند. یکی از شرکت های دانش بنیان ایرانی که کار خود را بامطالعه روی واکسن های دامی آغاز کرده است توانسته برای نخستین بار در کشور کارخانه تولید واکسن های ویروسی دامی را تحت استانداردهای بین المللی راه اندازی کند.

این محققان با بومی سازی و تولید واکسن تب برفکی به کاهش شدت عوارض حیوانات مبتلا و جلوگیری از ابتلای بقیه گله کمک می کنند. اردیبهشت ماه 1402 با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور، از خط تولید واکسن تب برفکی اکتیمای واگیر این شرکت رونمایی شد.

تراشه میکرو سیالاتی جداسازی سلول های سرطانی گردشی خون(CTC)

محققان پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی موفق به طراحی و ساخت تراشه های میکرو سیال مبتنی بر ارایه ریز پایه (MPA-Chip) حاوی آرایه هایی از میکروستون ها با هندسه لوزی برای جداسازی CTC شدند.

در این کیت با بهینه سازی نحوه قرارگیری موانع لوزی شکل به عنوان فیلترهایی درون کانال میکرو سیالاتی خلوص و کارایی جداسازی سلول های سرطانی نسبت به نمونه مشابه خارجی افزایش پیداکرده و همچنین تاثیرتنش های مکانیکی وارد بر سلول های به دام افتاده به حداقل رسیده است.

این محصول مردادماه 1402 در مراسم بزرگداشت چهل و سومین سالگرد تشکیل جهاد دانشگاهی با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور، رییس جهاد دانشگاهی و برخی از مسیولان لشکری و کشوری در پژوهشگاه رویان رونمایی شد.

فناوری کرایوژنیک

یکی از شرکت های مستقر در پژوهشکده علوم و فناوری های انرژی، آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف نیز با گام برداشتن در مسیر کرایوژنیک، باعث شد ایران نیز به جمع صاحبان تولید این فناوری بپیوندد.

تیرماه 1402 نیز با الحاق ایران به جمع پنج کشور صاحب فناوری جداسازی هوا به روش کرایوژنیک، مرکز تحقیقات فناوری های کرایوژنیک در پژوهشکده علوم و فناوری های انرژی، آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور و رییس دانشگاه صنعتی شریف به بهره برداری رسید.

فناوری کرایوژنیک با مایع کردن هوای موجود در محیط به کمک کاهش دما تا منفی 196 درجه سانتی گراد، گازهای موجود را به مایع تبدیل می کند و گازهای مختلف با توجه به چگالی های مختلفی که دارند، در سطوح مختلف قرار می گیرند و امکان تفکیک آن ها برای کاربردهای مختلف فراهم می شود. اکنون تولید این فناوری تنها در انحصار پنج کشور دنیاست.

تولید 4 محصول دانش بنیان پرمصرف حوزه پزشکی/ از شریان بند تا سیم ارتودنسی

شریان بند آنژیوگرافی( برای بستن شریان روی مچ بعد از عمل های آنژیوگرافی)، بایوپسی فورسپس( ابزاری که برای نمونه برداری در عمل های آندوسکوپی و کلونوسکوپی کاربرد دارد) کلیپس لیگاسیون ( برای بستن رگ ها پس از عمل های لاپاراسکوپی) و سیم ارتودنسی ازجمله اقلام پرمصرف، وارداتی و پیشرفته پزشکی به شمار می روند.

این محصولات توسط یکی از شرکت های دانش بنیان ایران بومی سازی شده است که تولید آن ها از خروج سالیانه حداقل شش میلیون دلار ارز جلوگیری می کند. مرداد 1402 این محصولات با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور، رییس سازمان اوقاف و امور خیریه و مدیرکل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو رونمایی شد.

شبیه ساز موتورخانه کشتی

شبیه ساز موتورخانه کشتی (Engine room simulator)  از دیگر محصولاتی بود که توسط یکی از شرکت های دانش بنیان ایران استان مازندران طراحی و تولیدشده است.

این محصول که مردادماه 1402 با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور رونمایی شد، قابلیت شبیه سازی انواع مختلفی از سیستم های رانش کشتی و ماشین آلات فرعی مربوط به موتورهای دیزل، توربین های گاز، توربین های بخار و موتورهای الکتریکی را دارد. از بهترین قابلیت های این شبیه ساز می توان به قابلیت واقعیت مجازی، کوبل شدن یا متصل شدن آن به شبیه ساز پل فرماندهی کشتی (شبیه ساز عرشه) اشاره کرد که  دوره های پیشرفته مدیریت گروهی (group management) را اجرا می کند.

همچنین با استفاده از این شبیه ساز تمامی سرفصل های مکانیک کشتی و الکترونیک کشتی و مدیریت عملیات در شرایط اضطراری و انواع آتش سوزی در موتورخانه و چگونگی اطفاء آن و سناریوسازی های مختلف و رفع اشکال قابل تدریس و تمرین هستند. شبیه ساز پل فرماندهی  نیز از دیگر محصولات تولیدی این شرکت دانش بنیان است که باقابلیت طراحی سناریوهای پیچیده، ارایه مهم ترین بندرها و شناورها و دسترسی به تمامی ماژول های پل فرماندهی می تواند عملیات مربوط به مانور کشتی، هدایت و ناوبری را در شرایط جوی و محیطی متفاوت با ارایه تصویر 210 تا 360 درجه برای پل اصلی شبیه سازی کند.

همچنین قابلیت افزودن پل های شناورهای فرعی تا حداکثر 10 پل به سناریو وجود داشته که مورد استفاده های تجاری و نظامی قرار می گیرد.

 

تولید ماده اولیه انسولین

شهریورماه 1402 با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور نخستین خط تولید ماده اولیه انسولین در بزرگ ترین زیرساخت کشور افتتاح و به بهره برداری رسید. این دستاورد فراتر از آن که یک دستاورد فناورانه باشد یک دستاورد ملی است و اقتدار بیش تر را برای کشور به ارمغان می آورد زیرا در سال های گذشته، به دلیل کمبود انسولین در کشور دچار مشکلات جدی بودیم.

پیش ازاین انسولین از هند و کشورهای اروپایی وارد کشور می شد و ایران فقط فرایند بسته بندی و پر کردن ویال های دارویی را انجام می داد اما با توانمندی و تلاش فناوران یکی از شرکت های دانش بنیان، ایران نیز صاحب فناوری تولید انسولین از نخستین مرحله یعنی بخش سلولی تا فرآوری و تولید آن شده است.

 لوله خلا خون گیری

لوله های خلا خون گیری یکی از مهم ترین ابزارها برای نمونه برداری مایعات و خون گیری هستند که به دلیل ویژگی هایشان، فرآیند کار خون گیری را تسهیل و تسریع می کنند. نیاز مبرم حوزه سلامت و آزمایشگاهی کشور به این محصول موجب شده که سالیانه حجم قابل توجهی از اندوخته های ارزی صرف واردات آن شود اما با تلاش و تخصص گروهی از متخصصان دانشگاهی فعال در یکی از شرکت های دانش بنیان، خط تولید کاملاً بومی و تمام خودکار لوله خلا خون گیری راه اندازی و ازاین پس نیاز کشور با تولیدات ساخت داخل تامین می شود.

مهرماه 1402 خط تولید این محصول با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور با ظرفیت تولید 60 میلیون عددی در سال افتتاح شد. در این خط تولید برای نخستین بار در خاورمیانه از فناوری پوشش دهی مواد شیمیایی در لوله ها از نازل های مبتنی بر امواج فراصوت استفاده شده است که یک فن منحصربه فرد، کاملاً بومی و منطبق با فناوری های روز دنیا به شمار می رود؛ نازل های فراصوت نوعی از نازل های اسپری هستند که از امواج صوتی با فرکانس بالا، فراتر از محدوده شنوایی انسان، برای اتمیزه کردن و اسپری محلول ها استفاده می کنند.

پنج دستاورد فناورانه و هوشمند فراجا

سامانه هوشمند استعلام وضعیت اصالت، مالکیت و سوابق وسیله نقلیه، داشبورد یکپارچه فرماندهی (باهدف ارایه آمارهای خدمات، دریافت گزارش های روزآمد و لحظه ای وقوع جرایم بر اساس موقعیت جغرافیایی و زمانی)، سامانه نشان گذاری داده ها( برای حفاظت و پایش داده ها و ره گیری آن ها)، سامانه مدیریت ترافیک در شبکه های سازمانی فراجا( برای تخمین و تخصیص دقیق پهنای باند شبکه های سازمانی فراجا، مدیریت ترافیک داده ها و کاربران)، سامانه جامع معاونت فرهنگی و اجتماعی (با رویکرد ارایه خدمات اجتماعی، فرهنگی، مشاوره، مددکاری اجتماعی و ثبت نتایج، سامانه کنترل تردد هوشمند شناورها باقابلیت بهره گیری از سامانه های برون سازمانی و درون سازمانی و سامانه مدیریت محتوای بومی) از محصولات رونمایی شده یک شرکت دانش بنیان بود که در سال 1402 رونمایی شد.

داروی ضد سرطان

سیکلوفسفاماید، دارویی تزریقی است که در ترکیب با سایر داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان های مختلفی ازجمله سرطان خون ،تخمدان، پستان، چشم و … استفاده می شود؛ داروی تحریمی که سالیانه حدود پنج میلیون دلار ارزبری دارد.

 آذرماه 1402 با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور از نمونه ساخت داخل داروی سیکلوفسفاماید یکی از شرکت های دانش بنیان رونمایی شد. با تولید این دارو، ایران در شمار پنج کشور دارنده فناوری تولید این داروی ضد سرطان قرار خواهد گرفت.

تولید سی تی اسکن 16 اسلایس

اواخر آذرماه 1402 با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور در پارک علم و فناوری خراسان رضوی، بهره برداری از خط تولید دستگاه سی تی اسکن و صادرات ونتیلاتور(دستگاه کمک تنفسی حیاتی)  کلید خورد. قیمت وارداتی دستگاه سی تی اسکن 220هزار یورو است. با تولید بومی این محصول، به ازای هر دستگاه حدود 30 هزار یورو صرفه جویی ارزی می شود.

بزرگ ترین ترانسفورماتور کوره قوس الکتریکی

کوره قوس الکتریکی (Electric Arc Furnace) کوره ای است که مواد فلزی با استفاده از قوس الکتریکی ذوب می شوند؛ این کوره یکی از پراهمیت ترین و پرارزش ترین ابزار صنایع ذوب آهن و فولاد به شمار می رود و با ویژگی هایی مانند ایجاد حرارت بسیار زیاد و نرخ تولید بالا، کاربرد زیادی در ذوب قطعات آهنی و غیر آهنی دارد.

محصولی وارداتی که طی چند سال اخیر به علت اعمال تحریم ها واردات آن به کشور سخت و دشوار شده است. اواخر بهمن ماه نیز با حضور معاون علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور از بزرگ ترین ترانسفورماتور کوره قوس الکتریکی با ظرفیت 178 مگاوات آمپر در شرکت دانش بنیان ایران ترانسفو رونمایی شد. این محصول دانش بنیان با ظرفیت 178 مگاوات آمپر تولید و تجاری سازی شده است و کاربردی گسترده و حیاتی در صنایع ذوب آهن و فولاد دارند و یکی از پراهمیت ترین تجهیزات سازندگان فولاد و صنایع وابسته به شمار می رود.

سامانه نانوحباب تصفیه آب

اسفندماه 1402 نیز با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور در محل تصفیه خانه ساوه، سامانه نانوحباب به بهره برداری رسید؛ با به کارگیری این سامانه ها در فرآیند حذف جلبک و کاهش طعم و بو، امکان تامین آب شرب باکیفیت در تمام مناطق کشور که با مشکل طعم و بو در آب شرب مواجه هستند فراهم شده است. این طرح افزایش کارایی حذف جلبک و ترکیبات مولد طعم و بو، بهبود کیفیت آب، حذف فرایندهای تزریق کلر و زغال اکتیو در ورودی تصفیه خانه، کاهش قابل توجه هزینه های بهره برداری و کاهش مصرف گاز ازن تا 60 درصد را به همراه داشته است.