نمونه فرم دادخواست اجرای حکم

برای عملی شدن تصمیمات دادگاه و احقاق حقوق، نیاز به ثبت درخواست صدور اجراییه است که معمولاً به اشتباه دادخواست اجرای حکم نامیده می شود. این درخواست رسمی، دروازه ورود به مرحله حیاتی اجرای احکام است و بدون آن، حتی یک حکم قطعی دادگاه نیز قابلیت اجرایی نخواهد داشت. آگاهی از نحوه صحیح تنظیم و پیگیری این فرم، برای هر فردی که به دنبال عملی کردن حقوق قانونی خود است، ضروری است.

صدور یک رأی قضایی به نفع شما، تنها اولین گام در مسیر احقاق حق است. بخش مهم و اغلب پیچیده ماجرا، جایی آغاز می شود که باید این رأی را از روی کاغذ به واقعیت تبدیل کنید؛ یعنی آن را به مرحله اجرا درآورید. این فرآیند که در اصطلاح حقوقی به آن «اجرای حکم» و سند آغازگر آن «اجراییه» گفته می شود، نیازمند آگاهی و اقدام صحیح است. بسیاری از افراد به اشتباه از عبارت «دادخواست اجرای حکم» استفاده می کنند، در حالی که اصطلاح دقیق تر و رایج در دفاتر خدمات قضایی، «درخواست صدور اجراییه» است.

این مقاله با هدف روشن ساختن ابهامات، ارائه راهنمایی جامع و کاربردی و در اختیار گذاشتن نمونه فرم های لازم، به شما کمک می کند تا با دیدی روشن و گام به گام، این مرحله مهم را طی کنید. در این مطلب، به تفصیل درباره مفهوم اجرای حکم، تفاوت های اصطلاحی، شرایط قانونی صدور اجراییه، مراحل گام به گام درخواست آن، نحوه تنظیم فرم و چالش های احتمالی صحبت خواهیم کرد. همچنین، نقش حیاتی وکیل و مشاوره حقوقی در این فرآیند تشریح می شود تا از بروز خطاها و اتلاف وقت جلوگیری شود.

مفهوم اجرای حکم و اجراییه: گامی فراتر از صدور رأی

پس از طی مراحل دادرسی و صدور رأی توسط دادگاه، آنچه اهمیت می یابد، تحقق عملی این رأی و احقاق حقوق فرد پیروز در دعوا است. اجرای حکم، فرایندی است که طی آن، تصمیمات قضایی از حالت نظری و نوشتاری خارج شده و در دنیای واقعی به مرحله عمل درمی آید.

اجرای حکم چیست؟

اجرای حکم به معنای عملی کردن دستورات و تصمیماتی است که از سوی مراجع قضایی (دادگاه ها) صادر شده اند. این دستورات می توانند شامل موارد بسیار متنوعی باشند؛ از پرداخت یک مبلغ مشخص پول (مانند مطالبه وجه چک یا سفته) و تحویل یک مال معین (مانند خودرو یا ملک) گرفته تا تخلیه یک ملک، انجام یک عمل خاص (مانند تنظیم سند رسمی) یا حتی خودداری از انجام عملی.

اهمیت این مرحله از آنجا ناشی می شود که بدون اجرای حکم، رأی دادگاه عملاً فاقد اثر عملی خواهد بود. به عبارتی، رأی مانند نسخه ای است که توسط پزشک نوشته شده، اما تا زمانی که دارو مطابق آن تهیه و مصرف نشود، دردی را درمان نخواهد کرد. در پرونده های حقوقی، اگرچه پیروزی در دادگاه احساس خوبی به فرد می دهد، اما هدف نهایی دستیابی به حق و حقوق از دست رفته است که این هدف جز با اجرای کامل و صحیح حکم محقق نخواهد شد.

احکام قضایی به طور کلی به دو دسته عمده تقسیم می شوند که هر یک روال اجرای خاص خود را دارند:

• احکام حقوقی: این احکام اغلب به روابط مالی، قراردادی، مالکیت، خانواده و سایر امور مدنی میان افراد یا اشخاص حقوقی مربوط می شوند و هدف آن ها اعاده حق به ذی نفع است.
• احکام کیفری: این احکام جنبه تنبیهی و مجازاتی دارند و شامل مواردی مانند حبس، جزای نقدی، قصاص و حدود می شوند. اگرچه اجرای جنبه های مالی احکام کیفری (مانند پرداخت دیه یا رد مال) نیز از طریق واحد اجرای احکام مدنی پیگیری می شود، اما تمرکز اصلی این مقاله بر اجرای احکام حقوقی است.

دادخواست اجرای حکم در برابر درخواست صدور اجراییه: رفع ابهامات

در عرف عمومی و حتی گاهی در گفتار غیرتخصصی، اصطلاح «دادخواست اجرای حکم» رایج شده است. اما در واقعیت حقوقی، تفاوت هایی ظریف و در عین حال مهم میان این دو اصطلاح وجود دارد:

• دادخواست: به برگه ای گفته می شود که در ابتدای یک دعوای حقوقی، برای شروع رسیدگی به دادگاه ارائه می شود. خواهان از طریق دادخواست، خواسته خود را مطرح کرده و از دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور حکم می کند.
• اجراییه: اجراییه، سندی رسمی است که پس از قطعی شدن حکم دادگاه و بنا به درخواست محکوم له، توسط دادگاه صادر می شود. این سند به محکوم علیه ابلاغ شده و به او مهلتی برای اجرای داوطلبانه حکم می دهد. پس از انقضای این مهلت و عدم اجرای داوطلبانه، عملیات اجرایی برای اجرای اجباری حکم آغاز می شود.

بنابراین، زمانی که می خواهید حکمی را اجرا کنید، در واقع شما یک «درخواست صدور اجراییه» را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می کنید و نه یک «دادخواست». دادخواست مربوط به مرحله آغازین دعوا است و درخواست صدور اجراییه مربوط به مرحله پس از صدور حکم قطعی و برای ورود به عملیات اجرایی است.

بر اساس ماده ۴ قانون اجرای احکام مدنی، اجرای حکم با صدور اجراییه به عمل می آید، مگر اینکه در قانون ترتیب دیگری مقرر شده باشد. این ماده به روشنی نشان می دهد که اجراییه، عنصر اساسی در فرآیند اجرای احکام است و درخواست صدور آن، نقش حیاتی در تحقق حقوق برنده دعوا ایفا می کند.

البته در برخی موارد استثنائی، حکم نیازی به صدور اجراییه ندارد؛ مثلاً احکام اعلامی که فقط وضعیت حقوقی را مشخص می کنند (مانند اعلام اصالت یا بطلان یک سند) و مستلزم انجام عملی از سوی محکوم علیه نیستند، یا احکامی که به موجب قانون صراحتاً بدون نیاز به اجراییه قابل اجرا هستند (مثل برخی دستورات قضایی فوری). اما در اغلب موارد احکام مدنی و مالی، صدور اجراییه یک مرحله ضروری است.

شرایط لازم برای صدور اجراییه از دادگاه

صدور اجراییه و در ادامه، اجرای حکم، مشروط به وجود شرایط خاصی است که هم ماهیت حکم و هم نحوه درخواست آن را دربرمی گیرد. عدم رعایت هر یک از این شرایط می تواند منجر به رد درخواست صدور اجراییه یا توقف عملیات اجرایی شود. این شرایط را می توان به دو دسته ماهوی و شکلی تقسیم کرد.

شرایط ماهوی (جوهری) برای اجرای حکم

این شرایط به ماهیت خود حکم و محتوای آن مربوط می شوند و برای اینکه یک حکم اساساً قابل اجرا باشد، لازم است وجود داشته باشند:

قطعی شدن حکم

مهم ترین شرط برای صدور اجراییه، قطعی شدن حکم است. ماده ۱ قانون اجرای احکام مدنی به صراحت بیان می دارد: «هیچ حکمی از احکام دادگاه های دادگستری به موقع اجرا گذارده نمی شود مگر این که قطعی شده یا قرار اجرای موقت آن در مواردی که قانون معین می کند صادر شده باشد.» حکم قطعی، حکمی است که دیگر قابلیت تجدیدنظرخواهی، فرجام خواهی یا واخواهی را ندارد، یا مهلت قانونی برای اعتراض به آن سپری شده است. این شرط تضمین می کند که رأی صادره نهایی و لازم الاتباع است.

ابلاغ صحیح حکم به محکوم علیه

برای اینکه محکوم علیه فرصت آگاهی از حکم و اجرای داوطلبانه آن را داشته باشد، حکم باید به درستی به او ابلاغ شده باشد. ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی مقرر می دارد: «احکام دادگاه های دادگستری وقتی به موقع اجرا گذارده می شود که به محکوم علیه یا وکیل یا قائم مقام قانونی او ابلاغ شده و محکوم له یا نماینده و یا قائم مقام قانونی او کتباً این تقاضا را از دادگاه بنماید.» ابلاغ می تواند واقعی باشد (رسیدن مستقیم حکم به دست محکوم علیه یا وکیل او) یا قانونی (بر اساس مقررات آیین دادرسی مدنی، حتی بدون رسیدن به دست او). در مواردی که رأی غیابی صادر شده و محکوم علیه مجهول المکان باشد، طبق تبصره ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی مدنی، مفاد رأی از طریق آگهی در روزنامه کثیرالانتشار ابلاغ می شود و تاریخ انتشار آگهی، تاریخ ابلاغ محسوب می گردد.

معین بودن موضوع حکم

موضوع حکم باید کاملاً مشخص و معین باشد تا اجرای آن با ابهام مواجه نشود. ماده ۳ قانون اجرای احکام مدنی تأکید دارد که «حکمی که موضوع آن معین نیست قابل اجراء نمی باشد.» این بدان معناست که حکم باید به طور واضح مشخص کند چه چیزی (مثلاً چه مبلغی، چه مالی، چه عملی) باید از سوی محکوم علیه به محکوم له داده یا انجام شود. ابهام در موضوع حکم، مانعی جدی در مسیر اجرای آن است و می تواند منجر به تأخیر یا حتی رد درخواست اجراییه شود.

قابل اجرا بودن حکم

حکم باید جنبه اجرایی داشته باشد و صرفاً جنبه اعلامی نداشته باشد. ماده ۴ قانون اجرای احکام مدنی این تفاوت را تبیین می کند: «در مواردی که دادگاه جنبه اعلامی داشته و مستلزم انجام عملی از طرف محکوم علیه نیست از قبیل اعلام اصالت یا بطلان سند اجراییه صادر نمی شود.» احکام اعلامی صرفاً وضعیت حقوقی را روشن می کنند، بدون اینکه محکوم علیه را به انجام یا ترک عملی مکلف سازند. در مقابل، احکام اجرایی مستلزم انجام عمل یا پرداخت مالی هستند.

شرایط شکلی (مربوط به فرم و روال) برای درخواست اجراییه

این شرایط به نحوه ارائه درخواست صدور اجراییه و روال اداری آن مربوط می شوند:

درخواست کتبی محکوم له یا نماینده او

صدور اجراییه مستلزم درخواست کتبی و رسمی از سوی محکوم له یا نماینده قانونی او (مانند وکیل، ولی، قیم) است. این درخواست معمولاً از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به صورت سیستمی ثبت می شود. این الزام تضمین می کند که فرد ذی نفع، خود متقاضی اجرای حکم است.

صدور اجراییه توسط دادگاه نخستین

بر اساس ماده ۵ قانون اجرای احکام مدنی، «صدور اجراییه با دادگاه نخستین است.» حتی اگر حکم در مرحله تجدیدنظر یا فرجام خواهی قطعی شده باشد، مرجع صالح برای صدور اجراییه همان دادگاهی است که در مرحله بدوی رأی اولیه را صادر کرده بود. بنابراین، درخواست صدور اجراییه باید خطاب به شعبه دادگاه نخستین صادرکننده رأی تقدیم شود.

گذشت مهلت قانونی

پس از ابلاغ اجراییه به محکوم علیه، به او مهلتی داده می شود تا داوطلبانه حکم را اجرا کند. این مهلت، معمولاً ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ اجراییه است. ماده ۳۴ قانون اجرای احکام مدنی بیان می دارد که «همین که اجراییه به محکوم علیه ابلاغ شد، او مکلف است ظرف ده روز مفاد آن را به موقع اجرا بگذارد یا ترتیبی برای پرداخت محکوم به بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای حکم از آن طریق ممکن شود.» پس از انقضای این مهلت و عدم اجرای داوطلبانه، محکوم له می تواند تقاضای شروع عملیات اجرایی اجباری را نماید.

مراحل گام به گام درخواست و صدور اجراییه

فرآیند درخواست و صدور اجراییه، مراحل مشخصی دارد که باید به ترتیب و با دقت انجام شوند تا اجرای حکم با موفقیت صورت گیرد. درک این مراحل، به محکوم له کمک می کند تا با آمادگی کامل وارد این بخش از دادرسی شود.

مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

اولین گام برای درخواست صدور اجراییه، مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. این دفاتر، به عنوان واسطه میان مردم و دستگاه قضا، وظیفه ثبت درخواست ها و ارسال آن ها به مراجع مربوطه را بر عهده دارند.

مدارک لازم

برای ثبت درخواست صدور اجراییه، لازم است مدارک زیر را به همراه داشته باشید:

• دادنامه قطعی: مهم ترین مدرک، رونوشت برابر با اصل یا اصل دادنامه قطعی صادره از دادگاه است.
• کارت ملی: جهت احراز هویت محکوم له یا نماینده قانونی او.
• وکالتنامه: در صورتی که وکیل این درخواست را ثبت می کند، وکالتنامه معتبر الزامی است.
• سایر مدارک: هر مدرکی که به نحوی مرتبط با پرونده و موضوع حکم باشد، مانند اسناد مربوط به ابلاغ دادنامه.

نحوه ثبت درخواست

پس از ارائه مدارک، کارشناس دفتر خدمات الکترونیک قضایی، درخواست شما را در سامانه مربوطه ثبت می کند. در این مرحله، اطلاعات مربوط به محکوم له، محکوم علیه، مشخصات حکم (شماره پرونده، کلاسه پرونده، شعبه صادرکننده حکم، تاریخ صدور و تاریخ ابلاغ دادنامه) و موضوع دقیق حکم (مثلاً مبلغ محکوم به، مشخصات مال مورد نظر) به دقت وارد سیستم می شود. دقت در ورود اطلاعات در این مرحله بسیار حیاتی است؛ زیرا هر گونه اشتباه می تواند منجر به تأخیر در روند اجرا یا حتی نیاز به اصلاح اجراییه شود.

صدور اجراییه و ابلاغ آن

پس از ثبت درخواست در دفاتر خدمات قضایی و تأیید آن توسط دادگاه نخستین، مرحله صدور و ابلاغ اجراییه آغاز می شود.

شکل ظاهری اجراییه و تعداد نسخ

ماده ۶ قانون اجرای احکام مدنی مشخصات اجراییه را بیان می کند: «در اجراییه نام و نام خانوادگی و محل اقامت محکوم له و محکوم علیه و مشخصات حکم و موضوع آن و این که پرداخت حق اجرا به عهده محکوم علیه می باشد نوشته شده و به امضاء رئیس دادگاه و مدیر دفتر رسیده به مهر دادگاه ممهور و برای ابلاغ فرستاده می شود.»

ماده ۷ همان قانون تعداد نسخ اجراییه را مشخص می کند: «برگ های اجراییه به تعداد محکوم علیهم به علاوه دو نسخه صادر می شود یک نسخه از آن در پرونده دعوی و نسخه دیگر پس از ابلاغ به محکوم علیه در پرونده اجرایی بایگانی می گردد و یک نسخه نیز در موقع ابلاغ به محکوم علیه داده می شود.»

چگونگی ابلاغ اجراییه به محکوم علیه

ابلاغ اجراییه به محکوم علیه، طبق مقررات آیین دادرسی مدنی انجام می شود. ماده ۸ قانون اجرای احکام مدنی تأکید دارد: «ابلاغ اجراییه طبق مقررات آیین دادرسی مدنی به عمل می آید و آخرین محل ابلاغ به محکوم علیه در پرونده دادرسی برای ابلاغ اجراییه سابقه محسوب است.»

در صورتی که محل اقامت محکوم علیه مجهول باشد و ابلاغ واقعی ممکن نباشد، ماده ۹ قانون اجرای احکام مدنی راهکار آگهی را پیش بینی کرده است: «در مواردی که ابلاغ اوراق راجع به دعوی طبق ماده ۱۰۰ قانون آیین دادرسی مدنی به عمل آمده و تا قبل از صدور اجراییه محکوم علیه محل اقامت خود را به دادگاه اعلام نکرده باشد مفاد اجراییه یک نوبت به ترتیب مقرر در مادتین ۱۱۸ و ۱۱۹ این قانون آگهی می گردد و ده روز پس از آن به موقع اجرا گذاشته می شود.»

پیامد فوت یا حجر محکوم علیه

اگر محکوم علیه قبل از ابلاغ اجراییه فوت یا محجور شود، اجراییه به ولی، قیم، امین، وصی، ورثه یا مدیر ترکه او ابلاغ می شود. چنانچه حجر یا فوت محکوم علیه بعد از ابلاغ اجراییه باشد، مفاد اجراییه و عملیات انجام شده به وسیله اخطاریه به آن ها اطلاع داده خواهد شد (ماده ۱۰ قانون اجرای احکام مدنی).

ارجاع پرونده به واحد اجرای احکام و شروع عملیات اجرایی

پس از صدور اجراییه و ابلاغ آن به محکوم علیه و سپری شدن مهلت ۱۰ روزه اجرای داوطلبانه، در صورت عدم اجرای حکم، پرونده به واحد اجرای احکام مربوطه ارجاع داده می شود تا عملیات اجرایی اجباری آغاز شود.

وظایف مأمور اجرا

مأمور اجرا، مسئول عملی کردن حکم دادگاه است. او وظیفه دارد با رعایت قوانین و مقررات، اقدامات لازم برای استیفای حقوق محکوم له را انجام دهد. این اقدامات می تواند شامل شناسایی اموال محکوم علیه، توقیف، ارزیابی، مزایده و تحویل مال به محکوم له باشد.

اقدامات اولیه: شناسایی اموال

یکی از مهم ترین وظایف واحد اجرای احکام، شناسایی اموال محکوم علیه است. ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مقرر می دارد: «مرجع اجرا کننده رأی… مکلف است به تقاضای محکوم له از طرق پیش بینی شده در این قانون و نیز به هر نحو دیگر که قانوناً ممکن باشد، نسبت به شناسایی اموال محکوم علیه و توقیف آن به میزان محکوم به اقدام کند.» این شناسایی می تواند از طریق استعلام از مراجع مختلف مانند اداره ثبت اسناد، بانک ها، راهور، سازمان بورس و اوراق بهادار، یا حتی با معرفی اموال توسط خود محکوم له صورت گیرد.

اقدامات اجرایی

پس از شناسایی اموال، اقدامات اجرایی متناسب با نوع حکم آغاز می شود:

• توقیف اموال: در احکام مالی، اموال محکوم علیه (مانند حساب بانکی، خودرو، ملک) به میزان محکوم به توقیف می شود.
• مزایده و فروش: اموال توقیف شده، در صورت لزوم، پس از ارزیابی از طریق مزایده به فروش می رسد و وجه حاصل از آن به محکوم له پرداخت می شود.
• دستور تخلیه: در احکام تخلیه ملک، مأمور اجرا با حضور در محل، اقدام به تخلیه ملک و تحویل آن به محکوم له می کند.
• الزام به انجام عمل: در احکامی که محکوم علیه را به انجام عملی مکلف می کند (مانند تنظیم سند رسمی)، ابتدا به او اخطار داده می شود و در صورت عدم انجام، ممکن است با حکم دادگاه، آن عمل توسط محکوم له یا شخص ثالث و با هزینه محکوم علیه انجام شود.

راهنمای عملی تنظیم نمونه فرم دادخواست اجرای حکم (درخواست صدور اجراییه)

همانطور که قبلاً ذکر شد، اصطلاح صحیح برای درخواست اجرای حکم، «درخواست صدور اجراییه» است. تنظیم دقیق این فرم از اهمیت بالایی برخوردار است تا روند اجرایی بدون هیچگونه نقصی پیش برود. اگرچه این فرم ها اغلب به صورت سیستمی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تکمیل می شوند، اما آگاهی از اجزای آن برای پیگیری صحیح ضروری است.

اجزای کلیدی فرم درخواست صدور اجراییه

یک فرم درخواست صدور اجراییه باید شامل اطلاعات مشخص و کاملی باشد تا مرجع قضایی بتواند به درستی آن را بررسی و اجراییه را صادر کند. اجزای اصلی این فرم عبارتند از:

• ریاست محترم شعبه… دادگاه عمومی حقوقی/کیفری… شهرستان…: این بخش، گیرنده درخواست را مشخص می کند که همان دادگاه صادرکننده رأی نخستین است.
• موضوع: درخواست صدور اجراییه: در این قسمت، هدف اصلی از ارائه فرم به صورت صریح و خلاصه ذکر می شود.
• مشخصات کامل محکوم له (خواهان): شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس دقیق، شماره تلفن و در صورت وجود وکیل، مشخصات کامل وکیل.
• مشخصات کامل محکوم علیه (خوانده): شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس دقیق و شماره تلفن (در صورت اطلاع).
• جزئیات حکم قطعی:
  • شماره دادنامه
  • کلاسه پرونده
  • شعبه صادرکننده حکم (اولیه و تجدیدنظر، در صورت وجود)
  • تاریخ صدور حکم قطعی
• موضوع و مبلغ دقیق حکم: باید به طور کاملاً واضح مشخص شود که محکوم علیه به چه چیزی (مثلاً مبلغ ریالی، نوع مال، انجام یا عدم انجام چه عملی) محکوم شده است.
• تاریخ ابلاغ دادنامه: تاریخی که دادنامه قطعی به محکوم علیه ابلاغ شده است، که از زمان آن، مهلت ۱۰ روزه برای اجرای داوطلبانه شروع می شود.
• درخواست صریح صدور اجراییه: در پایان متن، باید به طور واضح و قاطع، تقاضای صدور برگ اجراییه از دادگاه محترم مطرح شود.

نکات حیاتی در تکمیل و ارائه فرم

رعایت نکات زیر در تکمیل و ارائه فرم درخواست صدور اجراییه، به تسریع فرآیند و جلوگیری از بروز مشکلات کمک شایانی می کند:

• دقت ۱۰۰٪ در اطلاعات هویتی و پرونده ای: هر گونه اشتباه در نام، نام خانوادگی، کد ملی، شماره پرونده یا مشخصات حکم، می تواند منجر به تأخیر در روند اجرایی و نیاز به اصلاحات زمان بر شود.
• الصاق رونوشت یا کپی برابر اصل دادنامه قطعی: حتماً رونوشت معتبر و برابر با اصل دادنامه قطعی باید پیوست درخواست باشد. بدون این مدرک، درخواست فاقد اعتبار است.
• رعایت قواعد نگارش حقوقی و رسمی: متن باید با لحنی رسمی و حقوقی نگاشته شود. از به کار بردن عبارات غیررسمی یا محاوره ای پرهیز کنید. جملات باید کوتاه، واضح و بدون ابهام باشند.
• پیگیری پس از ثبت درخواست: پس از ثبت درخواست در دفتر خدمات قضایی، پرونده را از طریق سامانه های مربوطه (مانند سامانه ثنا) یا با مراجعه به واحد اجرای احکام پیگیری کنید تا از مراحل صدور و ابلاغ اجراییه مطلع شوید.

نمونه فرم دادخواست اجرای حکم (درخواست صدور اجراییه) – قابل دانلود و ویرایش

در این بخش، نمونه هایی از متن درخواست صدور اجراییه برای دو حالت رایج (مالی و غیرمالی) ارائه شده است. این نمونه ها به شما کمک می کنند تا ساختار کلی و جزئیات مورد نیاز را درک کنید. لازم به ذکر است که این نمونه ها صرفاً جهت راهنمایی هستند و باید با اطلاعات دقیق پرونده شما پر شوند. در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، این فرم ها به صورت سیستمی تکمیل می شوند.

نمونه متن قابل کپی و چسباندن

نمونه ۱: برای اجرای احکام مالی (مانند مطالبه وجه سفته/چک، طلب)

بسمه تعالی
تاریخ: ……….
ریاست محترم شعبه ………. دادگاه عمومی حقوقی شهرستان …………….
با سلام و احترام
موضوع: درخواست صدور اجراییه نسبت به دادنامه قطعی

احتراماً به استحضار می رساند اینجانب ………………… فرزند ………………… با کد ملی ………………… (محکوم له) در پرونده کلاسه ………………… مطروحه در شعبه ………………… دادگاه عمومی حقوقی …………………، که متعاقباً منجر به صدور دادنامه قطعی شماره ………………… مورخ ………………… از شعبه ………………… دادگاه تجدیدنظر استان ………………… گردیده است، خواهان مطالبه وجه سفته/چک/طلب (موضوع حکم) به مبلغ ………………… ریال می باشم. شایان ذکر است که مفاد دادنامه قطعی در مورخ ………………… به محکوم علیه (آقای/خانم ………………… فرزند ………………… با کد ملی ………………… و آدرس …………………) ابلاغ قانونی/واقعی شده است. لذا مستنداً به مواد ۱، ۲ و ۴ قانون اجرای احکام مدنی و با توجه به قطعی بودن و ابلاغ صحیح حکم و انقضای مهلت قانونی، از محضر دادگاه محترم و ریاست محترم شعبه …………………، درخواست صدور برگ اجراییه جهت اجرای مفاد دادنامه فوق الذکر مورد استدعاست.

با تشکر و احترام فراوان
نام و نام خانوادگی محکوم له: …………………
امضاء: …………………

نمونه ۲: برای اجرای احکام غیرمالی (مانند تخلیه عین مستأجره، الزام به تنظیم سند رسمی)

بسمه تعالی
تاریخ: ……….
ریاست محترم شعبه ………. دادگاه عمومی حقوقی شهرستان …………….
با سلام و احترام
موضوع: درخواست صدور اجراییه نسبت به دادنامه قطعی

احتراماً به استحضار می رساند اینجانب ………………… فرزند ………………… با کد ملی ………………… (محکوم له) در پرونده کلاسه ………………… مطروحه در شعبه ………………… دادگاه عمومی حقوقی …………………، که متعاقباً منجر به صدور دادنامه قطعی شماره ………………… مورخ ………………… از شعبه ………………… دادگاه تجدیدنظر استان ………………… گردیده است، خواهان اجرای حکم تخلیه عین مستأجره / الزام به تنظیم سند رسمی ملک/ انجام عمل ………………… (موضوع حکم) می باشم. شایان ذکر است که مفاد دادنامه قطعی در مورخ ………………… به محکوم علیه (آقای/خانم ………………… فرزند ………………… با کد ملی ………………… و آدرس …………………) ابلاغ قانونی/واقعی شده است. لذا مستنداً به مواد ۱، ۲ و ۴ قانون اجرای احکام مدنی و با توجه به قطعی بودن و ابلاغ صحیح حکم و انقضای مهلت قانونی، از محضر دادگاه محترم و ریاست محترم شعبه …………………، درخواست صدور برگ اجراییه جهت اجرای مفاد دادنامه فوق الذکر مورد استدعاست.

با تشکر و احترام فراوان
نام و نام خانوادگی محکوم له: …………………
امضاء: …………………

دانلود رایگان فرم های Word و PDF

برای سهولت دسترسی و استفاده کاربران، معمولاً این نمونه فرم ها در قالب های قابل ویرایش Word و همچنین فرمت ثابت PDF در وبسایت های حقوقی قرار داده می شوند. شما می توانید با مراجعه به قسمت مربوطه در وبسایت، این فرم ها را دانلود کرده و با اطلاعات پرونده خود تکمیل نمایید. این کار می تواند زمان لازم برای نگارش از ابتدا را کاهش دهد.

لینک دانلود مستقیم فرم Word – نمونه مالی (مثالی از محل قرارگیری لینک)
لینک دانلود مستقیم فرم PDF – نمونه مالی (مثالی از محل قرارگیری لینک)
لینک دانلود مستقیم فرم Word – نمونه غیرمالی (مثالی از محل قرارگیری لینک)
لینک دانلود مستقیم فرم PDF – نمونه غیرمالی (مثالی از محل قرارگیری لینک)

چالش ها و موانع رایج در مسیر اجرای حکم و راه حل ها

حتی پس از صدور اجراییه و آغاز عملیات اجرایی، ممکن است با چالش ها و موانعی روبرو شوید که روند اجرای حکم را با کندی یا دشواری مواجه سازد. آگاهی از این موانع و راه حل های قانونی آن ها، می تواند به شما در مدیریت بهتر پرونده کمک کند.

عدم همکاری یا فرار محکوم علیه

یکی از رایج ترین مشکلات، عدم همکاری محکوم علیه برای اجرای حکم یا تلاش برای فرار از مسئولیت های قانونی است. این امر می تواند شامل مخفی کردن اموال، تغییر محل اقامت بدون اطلاع، یا مقاومت در برابر دستورات اجرایی باشد.

راه حل: در چنین مواردی، محکوم له می تواند از طریق معرفی اموال جدید، درخواست دستور جلب (در صورت وجود شرایط قانونی مانند حکم جلب در محکومیت های مالی)، یا معرفی محل اقامت جدید محکوم علیه به واحد اجرا، روند کار را تسریع کند. گاهی لازم است تحقیقات بیشتری برای شناسایی محل و دارایی های محکوم علیه انجام شود.

عدم شناسایی اموال محکوم علیه

اگر محکوم علیه هیچ مالی به نام خود نداشته باشد یا اموال او قابل شناسایی نباشد، اجرای حکم دشوار یا ناممکن به نظر می رسد. این وضعیت به ویژه در محکومیت های مالی مشکل ساز است.

راه حل: محکوم له می تواند از دادگاه درخواست کند تا از طریق مراجع مختلف (مانند اداره ثبت اسناد، بانک مرکزی، راهور، سازمان بورس، اداره مالیات) استعلام اموال محکوم علیه را به عمل آورد. همچنین، خود محکوم له می تواند با تحقیق و شناسایی اموال (مانند محل کار، دارایی های منقول و غیرمنقول) اطلاعات لازم را به واحد اجرا ارائه دهد. در صورتی که محکوم علیه واقعاً مالی نداشته باشد، محکوم له می تواند درخواست اعسار از پرداخت محکوم به را از دادگاه بخواهد تا محکوم علیه به صورت اقساطی پرداخت کند.

ادعای اعسار از پرداخت محکوم به

محکوم علیه می تواند با ارائه دادخواست اعسار، ادعا کند که توانایی پرداخت یکجای مبلغ محکوم به را ندارد و از دادگاه تقاضای تقسیط آن را نماید. در صورت اثبات اعسار، دادگاه حکم به تقسیط محکوم به می دهد.

راه حل: محکوم له می تواند به ادعای اعسار محکوم علیه اعتراض کند و با ارائه مدارک و دلایل کافی، سعی در رد ادعای اعسار یا اثبات توانایی پرداخت بیشتر از سوی محکوم علیه نماید. در این مرحله، جمع آوری اطلاعات مالی و شغلی محکوم علیه بسیار مهم است.

اعتراض ثالث اجرایی

گاهی اوقات شخص ثالثی که طرف دعوا نبوده، نسبت به عملیات اجرایی (مانند توقیف مال) اعتراض می کند و مدعی مالکیت مال توقیف شده می شود. این موضوع می تواند روند اجرای حکم را متوقف یا به تأخیر بیندازد.

راه حل: در صورت اعتراض ثالث اجرایی، واحد اجرا موقتاً عملیات اجرایی را متوقف می کند و موضوع برای رسیدگی به دادگاه صالح ارجاع می شود. محکوم له باید با ارائه دلایل و مدارک کافی، از حقانیت خود در توقیف مال دفاع کند و ادعای ثالث را رد نماید. این فرآیند ممکن است خود نیاز به طرح دعوایی جداگانه داشته باشد.

اشتباه در صدور اجراییه و امکان ابطال یا تصحیح آن

ممکن است در فرآیند صدور اجراییه، اشتباهاتی رخ دهد، مانند اشتباه در مشخصات طرفین، مبلغ یا موضوع حکم. این اشتباهات می تواند کل عملیات اجرایی را با مشکل مواجه کند.

راه حل: ماده ۱۱ قانون اجرای احکام مدنی این امکان را فراهم کرده است: «هر گاه در صدور اجراییه اشتباهی شده باشد دادگاه می تواند رأساً یا به درخواست هر یک از طرفین به اقتضای مورد اجراییه را ابطال یا تصحیح نماید یا عملیات اجرایی را الغاء کند و دستور استرداد مورد اجرا را بدهد.» هر یک از طرفین (محکوم له یا محکوم علیه) می توانند با ارائه دادخواست یا درخواست به دادگاه صادرکننده اجراییه، خواستار ابطال یا تصحیح آن شوند. این اقدام نیاز به اثبات وجود اشتباه دارد.

نقش وکیل و مشاوره حقوقی در تسریع اجرای حکم

همانطور که ملاحظه شد، فرآیند اجرای حکم، با وجود سادگی ظاهری، می تواند شامل جزئیات پیچیده حقوقی و چالش های عملی متعددی باشد. در این میان، بهره گیری از تجربه و تخصص یک وکیل دادگستری یا مشاور حقوقی مجرب می تواند تفاوت چشمگیری در سرعت و کیفیت احقاق حق ایجاد کند.

اهمیت مشاوره تخصصی در پرونده های پیچیده

پرونده های حقوقی، به ویژه آن هایی که جنبه مالی قابل توجهی دارند یا با مسائل پیچیده مالکیت و اشخاص ثالث درگیر هستند، می توانند بسیار دشوار شوند. یک وکیل متخصص اجرای احکام با دانش عمیق قوانین و رویه های قضایی، می تواند بهترین استراتژی را برای پیگیری پرونده طراحی کرده و از بروز اشتباهاتی که منجر به تأخیر یا حتی از دست رفتن فرصت ها می شود، جلوگیری کند.

کمک وکیل در شناسایی اموال و پیگیری مراحل

شناسایی اموال محکوم علیه یکی از بزرگترین موانع در اجرای احکام مالی است. وکیل با دسترسی به ابزارهای قانونی و تجربه در استعلامات مختلف، می تواند به طور مؤثرتری به شناسایی دارایی های محکوم علیه کمک کند. علاوه بر این، پیگیری مستمر مراحل اجرایی در دفاتر خدمات قضایی و واحد اجرای احکام، نیازمند زمان و آشنایی با روال های اداری است که وکیل می تواند این بار را از دوش موکل بردارد.

جلوگیری از اشتباهات زمان بر

تکمیل نادرست فرم ها، عدم ارائه مدارک کافی، عدم رعایت مهلت های قانونی یا عدم اطلاع از حقوق و تکالیف در هر مرحله، همگی می توانند منجر به تأخیرهای طولانی مدت شوند. وکیل با تجربه خود، از وقوع این اشتباهات پیشگیری کرده و اطمینان می دهد که تمام مراحل به درستی و در زمان مقرر انجام می شود.

جدول: تفاوت های اصلی اجرای حکم با وکیل و بدون وکیل

ویژگی	اجرای حکم با وکیل	اجرای حکم بدون وکیل
پیچیدگی فرآیند	به دلیل تخصص وکیل، فرآیند ساده تر و قابل فهم تر است.	فرآیند ممکن است گیج کننده و زمان بر باشد.
شناسایی اموال	وکیل با ابزارهای قانونی و تجربه بیشتر، شناسایی دقیق تر و سریع تر را انجام می دهد.	محدودیت در دسترسی به اطلاعات و ابزارهای قانونی برای شناسایی اموال.
مدیریت چالش ها	وکیل با دانش حقوقی خود، راهکارهای مؤثر برای مواجهه با موانع ارائه می دهد.	نیاز به کسب اطلاعات و تجربه در حین مواجهه با مشکلات.
دقت در تکمیل فرم ها	اطمینان از صحت و دقت ۱۰۰٪ در تمامی مراحل و اسناد.	احتمال بروز خطا و اشتباهات نگارشی یا حقوقی.
صرف زمان و انرژی	وکیل بخش عمده پیگیری ها و اقدامات را بر عهده می گیرد.	فرد باید شخصاً زمان و انرژی زیادی صرف کند.
هزینه ها	پرداخت حق الوکاله (اما ممکن است از اتلاف وقت و ضررهای بیشتر جلوگیری کند).	عدم پرداخت حق الوکاله (اما احتمال بروز اشتباهات پرهزینه بیشتر است).

سوالات متداول

۱. آیا برای هر حکمی باید درخواست اجراییه داد؟

خیر، برای تمامی احکام نیاز به درخواست اجراییه نیست. احکامی که جنبه اعلامی دارند و مستلزم انجام عملی از طرف محکوم علیه نیستند، مانند اعلام بطلان یا صحت یک سند، نیازی به صدور اجراییه ندارند. اما برای اغلب احکام حقوقی که مستلزم پرداخت مالی، تحویل مال یا انجام عملی از سوی محکوم علیه هستند، صدور اجراییه ضروری است.

۲. اگر محکوم علیه اموالی نداشته باشد، چه اتفاقی می افتد؟

اگر محکوم علیه اموالی برای اجرای حکم نداشته باشد، محکوم له می تواند از دادگاه تقاضای استعلام اموال از مراجع مختلف را بنماید. در صورت احراز عدم توانایی پرداخت (اعسار)، محکوم علیه می تواند از دادگاه درخواست تقسیط محکوم به را کند. در این صورت، با نظر دادگاه و بسته به شرایط مالی محکوم علیه، مبلغ محکوم به به صورت اقساط پرداخت خواهد شد.

۳. چقدر طول می کشد تا حکم اجرا شود؟

مدت زمان اجرای حکم به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع حکم (مالی یا غیرمالی)، همکاری یا عدم همکاری محکوم علیه، وضعیت اموال محکوم علیه، حجم پرونده های در جریان در واحد اجرای احکام و حتی پیچیدگی های احتمالی مانند اعتراض ثالث اجرایی یا درخواست اعسار. برخی احکام ممکن است ظرف چند هفته اجرا شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است ماه ها یا حتی سال ها به طول انجامند.

۴. آیا می توان به اجراییه صادر شده اعتراض کرد؟ چگونه؟

بله، در صورت وجود اشتباه در صدور اجراییه (مانند مغایرت با حکم قطعی یا اشتباه در مشخصات)، هر یک از طرفین می توانند با ارائه دادخواست یا درخواست به دادگاه صادرکننده اجراییه، خواستار ابطال یا تصحیح آن شوند. این اعتراض باید مستدل و با ارائه دلایل کافی باشد. همچنین، اگر عملیات اجرایی به دلیل توقیف مالی متعلق به شخص ثالث باشد، ثالث می تواند اعتراض ثالث اجرایی مطرح کند.

۵. هزینه اجرای حکم چقدر است و چه کسی باید بپردازد؟

هزینه های اجرای حکم شامل تعرفه های دادرسی، هزینه های کارشناسی (در صورت لزوم برای ارزیابی اموال)، و نیم عشر اجراییه است. نیم عشر اجراییه، معادل ۵ درصد از مبلغ محکوم به است که در ابتدا توسط محکوم له پرداخت می شود، اما در نهایت طبق قانون، بر عهده محکوم علیه است و می تواند از او مطالبه شود. سایر هزینه ها نیز معمولاً بر عهده محکوم علیه است.

۶. فرق اجراییه مدنی و کیفری چیست؟

اجراییه مدنی مربوط به احکام حقوقی است که در محاکم عمومی حقوقی صادر می شوند و هدف آن احقاق حقوق مالی یا غیرمالی محکوم له است. اما اجراییه کیفری مربوط به احکام مجازات های کیفری (مانانند حبس، جزای نقدی) است و در دادسراها و محاکم کیفری صادر و اجرا می شود. البته در احکام کیفری که شامل پرداخت دیه یا رد مال می شوند، اجرای جنبه مالی آن از طریق واحد اجرای احکام مدنی صورت می گیرد، اما خود محکومیت کیفری روال اجرای خاص خود را دارد.

نتیجه گیری

فرایند اجرای حکم و درخواست صدور اجراییه، یکی از مهم ترین و حساس ترین مراحل در سیستم دادرسی است که موفقیت در آن، به معنای واقعی کلمه، حقوق پایمال شده را به صاحبش بازمی گرداند. با آگاهی از مفاهیم، شرایط قانونی، مراحل گام به گام و نکات حیاتی در تنظیم نمونه فرم دادخواست اجرای حکم (درخواست صدور اجراییه)، می توانید با اطمینان بیشتری این مسیر را طی کنید. استفاده از فرم های آماده و آشنایی با چالش های احتمالی، گامی بزرگ در جهت جلوگیری از اتلاف زمان و انرژی خواهد بود.

به یاد داشته باشید که در هر مرحله از این فرآیند، به ویژه در موارد پیچیده یا مواجهه با موانع پیش بینی نشده، بهره گیری از مشاوره و تخصص یک وکیل دادگستری می تواند بهترین راهکار برای اطمینان از اجرای صحیح و سریع حکم باشد. با این راهنمای جامع، فرآیند اجرای حکم قطعی دیگر پیچیده و مبهم نخواهد بود و شما قادر خواهید بود تا با آگاهی کامل، حقوق قانونی خود را به بهترین شکل ممکن پیگیری کنید.

منابع حقوقی

در تهیه این مقاله، از قوانین و مقررات زیر استفاده شده است:

• قانون اجرای احکام مدنی (مصوب ۱۳۵۶)
• قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی (مصوب ۱۳۷۹)
• قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی (مصوب ۱۳۹۴)