معروف ترین برج های کج دنیا

برج های کج سازه هایی هستند که با سرپیچی ظاهری از قوانین گرانش همواره کنجکاوی و تحسین بشر را برانگیخته اند. این ساختمان های بلند که به جای ایستادن کاملاً عمودی با زاویه ای محسوس به یک سمت متمایل شده اند نه تنها نمادهای معماری و تاریخی هستند بلکه داستان هایی پیچیده از چالش های مهندسی شرایط زمین شناسی و حتی اشتباهات انسانی را روایت می کنند. دیدن این سازه های متمایل این پرسش اساسی را در ذهن ایجاد می کند: چرا این برج ها کج شده اند و چگونه تا به امروز پابرجا مانده اند؟ در دنیایی که انتظار داریم سازه ها با دقت و پایداری کامل ساخته شوند وجود این برج های کج یادآور قدرت طبیعت و محدودیت های تکنولوژی ساخت در دوران های مختلف است.

این پدیده جذاب که در نقاط مختلف جهان تکرار شده دلایل متعددی دارد که ریشه در شرایط محیطی و روش های ساخت و ساز دارد. از خاک های نرم و ناپایدار گرفته تا پی ریزی های ناکافی و حتی طراحی های جسورانه هر برج کج داستان منحصر به فرد خود را برای گفتن دارد. این مقاله به بررسی عمیق تر این پدیده ی معماری شگفت انگیز می پردازد و شما را با معروف ترین و حتی کمتر شناخته شده ترین برج های کج دنیا آشنا می کند؛ برج هایی که هر یک به نوعی نمادی از استقامت تلاش برای بقا و گاهی هم یادآوری ضرورت درک عمیق تر تعامل سازه با محیط اطراف خود هستند.

چرا برج ها کج می شوند؟

کج شدن برج ها پدیده ای پیچیده است که معمولاً نتیجه ترکیبی از عوامل مختلف است. یکی از اصلی ترین دلایل شرایط نامناسب خاک در محل احداث سازه است. خاک هایی که نرم رسی ماسه ای یا دارای سطح آب زیرزمینی بالا هستند پایداری کمتری نسبت به خاک های سفت و صخره ای دارند. وقتی وزن عظیم یک برج بر روی چنین خاکی قرار می گیرد خاک به طور یکنواخت فشرده نمی شود. اگر بخشی از پی سازه بر روی خاکی نرم تر یا با قابلیت فشرده سازی بیشتر قرار گرفته باشد آن قسمت از خاک زیر بار سنگین تر نشست بیشتری خواهد داشت و این نشست نامتقارن باعث کج شدن تدریجی برج می شود.

عامل مهم دیگر نقص در طراحی یا اجرای پی (فونداسیون) سازه است. پی باید به گونه ای طراحی شود که وزن برج را به طور مساوی بر روی لایه مقاوم خاک توزیع کند. اگر پی خیلی کم عمق باشد یا اندازه و شکل آن متناسب با نوع خاک و وزن سازه نباشد ممکن است نتواند بار را به درستی تحمل کند و منجر به نشست نامتقارن و کج شدن شود. همچنین اشتباهات در حین ساخت مانند عدم رعایت دقیق نقشه ها یا استفاده از مصالح نامناسب در پی می تواند به این مشکل دامن بزند. تغییرات در سطح آب زیرزمینی نیز می تواند بر پایداری خاک و در نتیجه بر وضعیت پی سازه تأثیر بگذارد. کاهش سطح آب می تواند باعث خشک شدن و انقباض خاک های رسی شود در حالی که افزایش آن می تواند باعث نرم شدن و کاهش ظرفیت باربری خاک گردد. در نهایت عوامل خارجی مانند زلزله یا حتی حفاری های اطراف سازه نیز می توانند با تغییر دادن وضعیت خاک زیر پی باعث کج شدن یا تشدید کجی برج شوند.

برج پیزا معروف ترین برج کج جهان

برج پیزا که به برج ناقوس کلیسای جامع پیزا تعلق دارد بدون شک مشهورترین برج کج در سراسر دنیاست و نمادی از شهر پیزا و کشور ایتالیا محسوب می شود. این برج به دلیل زاویه انحراف قابل توجه خود که از همان سال های ابتدایی ساخت آغاز شد شهرت جهانی یافته است. با وجود کج بودن این برج صدها سال پابرجا مانده و به یکی از پربازدیدترین جاذبه های گردشگری جهان تبدیل شده است. معماری رومانسک این برج با ستون ها و طاق های ظریف در طبقات مختلف زیبایی بصری خیره کننده ای دارد که حتی با وجود کجی از جذابیت آن نمی کاهد. داستان ساخت و پایداری این برج در طول تاریخ ترکیبی از اشتباهات مهندسی اولیه و تلاش های پیگیر برای حفظ آن است که آن را به یک مورد مطالعاتی منحصر به فرد در زمینه معماری و مهندسی سازه تبدیل کرده است.

تاریخچه برج پیزا

ساخت برج پیزا در سال 1173 میلادی آغاز شد و قرار بود به عنوان برج ناقوس کلیسای جامع پیزا عمل کند. ساخت و ساز در سه مرحله و در طول حدود 200 سال انجام شد. مرحله اول ساخت شامل سه طبقه اول در سال 1178 به پایان رسید. در همین زمان بود که برج شروع به کج شدن کرد به دلیل نشست نامتقارن پی بر روی خاک نرم زیرین. به دلیل جنگ ها و مشکلات مالی ساخت و ساز برای حدود یک قرن متوقف شد. این توقف ناخواسته در واقع به نشست خاک زیر پی فرصت داد تا کمی تثبیت شود و از سقوط حتمی برج در همان مراحل اولیه جلوگیری کرد.

در سال 1272 ساخت و ساز تحت هدایت جووانی دی سیمونه و جووانی پیزانو از سر گرفته شد. معماران تلاش کردند با ساخت طبقات بالاتر با زاویه ای متفاوت نسبت به طبقات پایین تر کجی را جبران کنند اما این کار تنها باعث شد که برج به جای صاف شدن به شکل یک موز درآید و کجی ادامه یابد. ساخت هفتمین و آخرین طبقه ناقوس در سال 1319 به پایان رسید و ناقوس ها در سال 1372 نصب شدند. با وجود تلاش برای جبران کجی در حین ساخت برج همچنان به متمایل شدن ادامه داد و در طول قرن ها به یکی از شناخته شده ترین سازه های کج دنیا تبدیل شد.

دلیل کج شدن برج پیزا

دلیل اصلی و قطعی کج شدن برج پیزا شرایط زمین شناسی زیر آن است. شهر پیزا بر روی دشتی آبرفتی بنا شده که از رسوبات نرم رودخانه های آرنو و سرکی تشکیل شده است. خاک زیر برج پیزا به ویژه از لایه های نرم رس ماسه ریز و پوسته صدف تشکیل شده که تا عمق حدود 40 متری ادامه دارد. در زیر این لایه ها لایه های سخت تری از خاک رس دریایی و سپس ماسه متراکم وجود دارد.

پی برج پیزا تنها حدود 3 متر عمق دارد و مساحت آن نسبتاً کوچک است (تقریباً 10 متر قطر). این پی کم عمق برای توزیع وزن 14500 تنی برج بر روی خاک بسیار نرم زیرین کافی نبود. به محض اینکه ساخت سه طبقه اول به پایان رسید و وزن سازه افزایش یافت فشار بر روی خاک زیر پی از ظرفیت باربری آن در بخش جنوبی بیشتر شد. این بخش از خاک شروع به نشست بیشتری کرد در حالی که بخش شمالی که بر روی خاک کمی متراکم تر قرار داشت کمتر نشست کرد. این نشست نامتقارن باعث شد که برج به سمت جنوب کج شود. تلاش های بعدی برای جبران کجی در حین ساخت با افزودن مصالح بیشتر به سمت شمالی تنها وزن کلی برج را افزایش داد و فشار بر روی خاک نرم را تشدید کرد در نتیجه کجی ادامه یافت و حتی بدتر شد.

اقدامات انجام شده برای نجات برج پیزا

در طول قرن ها نگرانی ها در مورد پایداری برج پیزا همواره وجود داشته و تلاش های متعددی برای جلوگیری از سقوط آن صورت گرفته است. این تلاش ها در دهه های اخیر به اوج خود رسید زمانی که زاویه کجی به حد نگران کننده ای افزایش یافت. در سال 1990 برج به دلیل مسائل ایمنی برای بازدید عمومی بسته شد.

یک کمیته بین المللی از متخصصان تشکیل شد تا راه حلی پایدار برای تثبیت برج بیابند. پس از بررسی گزینه های مختلف تصمیم بر این شد که با استفاده از روش «حفاری زیر پی» (soil extraction) اقدام به کاهش کجی و تثبیت برج کنند. این روش شامل برداشتن کنترل شده مقدار کمی خاک از زیر بخش شمالی پی (سمت مقابل کجی) بود. با برداشتن خاک از این سمت بخش شمالی پی به تدریج نشست کرد و باعث شد که برج به آرامی و تحت کنترل به سمت شمال (جهت مخالف کجی) متمایل شود و زاویه کجی کاهش یابد.

علاوه بر این وزنه های سربی به طور موقت در سمت شمالی پی قرار داده شدند تا به عنوان وزنه تعادل عمل کنند و از کج شدن بیشتر جلوگیری کنند. همچنین حلقه های فولادی در اطراف طبقه اول نصب شدند تا از شکستن سازه جلوگیری کنند. این عملیات پیچیده که در فاصله سال های 1990 تا 2001 انجام شد موفقیت آمیز بود و زاویه کجی برج را حدود 45 سانتی متر (تقریباً 0.5 درجه) کاهش داد و آن را به زاویه ای که در حدود سال 1830 داشت بازگرداند. این اقدامات پایداری برج را برای حداقل 200 سال آینده تضمین کرده و برج دوباره در سال 2001 برای بازدید بازگشایی شد.

سایر برج های کج مشهور جهان

علاوه بر برج پیزا برج های کج دیگری در سراسر جهان وجود دارند که هرچند ممکن است به اندازه پیزا مشهور نباشند اما داستان ها و دلایل کج شدن منحصر به فردی دارند و جاذبه های قابل توجهی محسوب می شوند. این برج ها نشان می دهند که پدیده کج شدن سازه ها محدود به یک منطقه خاص نیست و می تواند در شرایط مختلف زمین شناسی و با سبک های معماری گوناگون رخ دهد. بررسی این برج ها به درک بهتر چالش های مهندسی در مواجهه با طبیعت و تاریخچه ساخت و ساز در مناطق مختلف کمک می کند.

برج کج سورهایزن آلمان

برج ناقوس کلیسای پروتستان در روستای سورهایزن (Suurhusen) در شمال غربی آلمان اغلب به عنوان «کج ترین برج جهان» در کتاب رکوردهای گینس ذکر می شود حتی کج تر از برج پیزا. این برج در قرن سیزدهم میلادی ساخته شد و کج شدن آن به دلیل شرایط زمین شناسی منطقه آغاز شد. این روستا بر روی زمینی باتلاقی بنا شده و پی برج بر روی کنده های بلوط قرار داده شده بود. در قرن نوزدهم زمانی که زمین اطراف برج زهکشی شد سطح آب زیرزمینی کاهش یافت. این کاهش باعث شد که کنده های چوبی پی خشک شوند و بپوسند که در نتیجه منجر به نشست ناهمگون پی و کج شدن شدید برج گردید.

زاویه کجی این برج در شدیدترین حالت به بیش از 5 درجه (حدود 5.19 درجه) می رسید که آن را کج تر از حداکثر کجی برج پیزا قبل از اقدامات تثبیتی می کرد. اقدامات تثبیتی در دهه 1990 انجام شد تا از کج شدن بیشتر جلوگیری شود و پایداری آن تضمین گردد. با وجود کجی شدید این برج همچنان پابرجاست و به نمادی از این روستای کوچک تبدیل شده است. داستان برج سورهایزن نمونه ای است از اینکه چگونه تغییرات محیطی حتی قرن ها پس از ساخت می تواند بر پایداری سازه های قدیمی تأثیر بگذارد.

برج پایتخت ابوظبی

برج پایتخت (Capital Gate) در ابوظبی امارات متحده عربی نمونه ای مدرن و عامدانه از یک برج کج است که تفاوت اساسی با برج های کج تاریخی دارد که به دلیل مشکلات پی کج شده اند. این آسمان خراش که بخشی از مرکز نمایشگاه ملی ابوظبی است با زاویه ای معادل 18 درجه به سمت غرب متمایل شده است. این زاویه کجی بیش از چهار برابر کجی برج پیزا است و نام آن را در کتاب رکوردهای گینس به عنوان «کج ترین برج دست ساز بشر» ثبت کرده است.

کج شدن برج پایتخت نتیجه اشتباه در طراحی یا ساخت نیست بلکه بخشی عمدی از طراحی معماری آن است. این برج بر روی یک پی عمیق و پیچیده متشکل از 490 شمع که تا عمق 30 متری زمین فرو رفته اند ساخته شده است. سازه اصلی برج از یک هسته بتنی مقاوم و یک شبکه فولادی تشکیل شده است. برای دستیابی به زاویه کجی 18 درجه طبقات برج از طبقه دوازدهم به بالا به تدریج و با فاصله های متغیر نسبت به هسته مرکزی ساخته شده اند. این طراحی منحصر به فرد نیازمند تکنیک های مهندسی بسیار پیشرفته و محاسبات دقیق برای مدیریت نیروهای گرانش و باد بوده است. برج پایتخت نمونه ای برجسته از توانایی های مهندسی مدرن برای خلق سازه هایی با اشکال غیرمعمول و جسورانه است.

برج ناقوس کلیسای ساراجوسا

برج ناقوس کلیسای سن خوان دی لوس پانته توس (San Juan de los Panetes) در ساراجوسا اسپانیا نمونه دیگری از برج های کج تاریخی است. این برج که در قرن شانزدهم میلادی ساخته شد به دلیل مشکلات پی و شرایط زمین شناسی منطقه شروع به کج شدن کرد. ساراجوسا در کنار رودخانه ابرو قرار دارد و خاک منطقه می تواند نرم و مستعد نشست باشد.

کجی این برج در طول قرن ها مشهود بود و نگرانی هایی را در مورد پایداری آن ایجاد کرده بود. با این حال برخلاف بسیاری از برج های کج دیگر که اقدامات تثبیتی برای آن ها انجام شده وضعیت این برج به گونه ای بود که در نهایت منجر به تصمیم برای تخریب آن شد. برج ناقوس کلیسای سن خوان دی لوس پانته توس در سال 1893 به دلیل نگرانی های جدی در مورد ایمنی و خطر سقوط تخریب شد. امروزه تنها کلیسای اصلی باقی مانده است و برج کج آن تنها در تصاویر تاریخی و اسناد قدیمی قابل مشاهده است. این برج یادآور این نکته است که همه سازه های کج را نمی توان نجات داد و گاهی اوقات تخریب تنها گزینه برای جلوگیری از فاجعه است.

برج کج نایلز آمریکا

برج کج نایلز (Leaning Tower of Niles) در ایالت ایلینوی آمریکا یک مورد خاص در میان برج های کج دنیاست. این برج در واقع یک ماکت نیمه مقیاس (حدود نصف اندازه واقعی) از برج پیزا در ایتالیا است. این ماکت در سال 1934 توسط بنیانگذار شرکت W.E. Long Co. به عنوان بخشی از یک مجموعه تفریحی برای کارکنانش ساخته شد. هدف اصلی از ساخت آن ادای احترام به برج پیزا و همچنین مخفی کردن برج های آب منطقه بود.

برخلاف برج پیزای اصلی که کجی آن ناخواسته و ناشی از مشکلات پی است کجی برج نایلز کاملاً عمدی و بخشی از طراحی آن است تا شبیه به نمونه ایتالیایی خود باشد. این برج با زاویه ای حدود 7.4 فوت (حدود 2.2 متر) از خط عمود متمایل شده است. هرچند هدف از ساخت آن کپی کردن کجی بوده اما برخی گزارش ها و مشاهدات نشان می دهند که ممکن است برج نایلز نیز به مرور زمان دچار کمی نشست واقعی شده باشد اگرچه این نشست در مقایسه با کجی عمدی آن ناچیز است. این برج امروز یک جاذبه محلی محبوب در نایلز محسوب می شود و یادبودی جالب از یکی از مشهورترین سازه های جهان است.

برج ناقوس بادیانگ چین

برج ناقوس بادیانگ (Huqiu Tower) که به پاگودای بادیانگ یا پاگودای ببر تپه نیز معروف است در شهر سوژو استان جیانگسو چین قرار دارد. این پاگودا که در سال 961 پس از میلاد در دوران سلسله سونگ ساخته شد یک سازه هشت ضلعی آجری با ارتفاع 47 متر است. پاگودای بادیانگ نیز مانند بسیاری از برج های کج دیگر به دلیل نشست نامتقارن پی بر روی خاک نرم شروع به کج شدن کرد.

این پاگودا بر روی تپه ای بنا شده که بخشی از آن از خاک نرم تر و بخشی دیگر از سنگ سخت تر تشکیل شده است. بخش جنوبی پاگودا بر روی خاک نرم تر قرار گرفته و در طول قرن ها نشست بیشتری داشته است که منجر به کج شدن سازه به سمت جنوب شرقی شده است. زاویه کجی این پاگودا در حال حاضر حدود 2.4 درجه است. در طول تاریخ تلاش هایی برای تثبیت و جلوگیری از کج شدن بیشتر این پاگودا انجام شده است. این پاگودا نه تنها یک سازه کج قابل توجه است بلکه یکی از قدیمی ترین پاگوداهای آجری در چین محسوب می شود و دارای اهمیت تاریخی و فرهنگی زیادی است. وضعیت کج آن به جذابیت و شهرت آن افزوده است و سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می کند.

معرفی برج های کج کمتر شناخته شده

در کنار برج های کج بسیار مشهور مانند پیزا تعداد زیادی برج دیگر در سراسر جهان وجود دارند که شاید کمتر شناخته شده باشند اما داستان های مشابهی از چالش با زمین و گرانش دارند. این سازه ها که اغلب برج های ناقوس کلیساها یا پاگوداهای قدیمی هستند به دلایل مشابهی نظیر شرایط نامناسب خاک و پی ریزی ناکافی دچار کجی شده اند. معرفی این برج ها نشان می دهد که پدیده کج شدن سازه ها چقدر در تاریخ معماری و ساخت و ساز رایج بوده است و چگونه در مناطق مختلف دنیا با آن مواجه شده اند.

برج کج شهر سوژو

برج کج شهر سوژو در واقع همان پاگودای بادیانگ است که در بخش قبلی معرفی شد. این پاگودا به دلیل موقعیت مکانی خود در شهر سوژو به این نام نیز شناخته می شود. همانطور که پیشتر ذکر شد پاگودای بادیانگ با بیش از هزار سال قدمت یکی از نمونه های بارز سازه های کج در چین است. کجی آن که حدود 2.4 درجه است ناشی از نشست نامتقارن پی بر روی خاک ناهمگون تپه ببر است. این پاگودا که از آجر ساخته شده دارای هفت طبقه است و نمایانگر سبک معماری بودایی در دوران سونگ است.

با وجود کجی پاگودا در طول قرن ها پابرجا مانده و نمادی از استقامت و مهارت های ساخت و ساز باستانی است هرچند که چالش های پایداری آن از همان ابتدا وجود داشته است. اقدامات حفاظتی و تقویتی در طول سال ها برای اطمینان از بقای آن انجام شده است. این پاگودا علاوه بر کجی به دلیل قرار گرفتن در محوطه تاریخی و زیبای تپه ببر یک مقصد گردشگری مهم در سوژو محسوب می شود و بازدیدکنندگان را با تاریخ و معماری کهن چین آشنا می کند.

برج کج کلیسای سنت ماری بیدفورد

برج ناقوس کلیسای سنت ماری (St. Mary’s Church) در شهر بیدفورد (Bideford) در شهرستان دوون انگلستان نمونه ای از یک برج کج در بریتانیا است. این برج سنگی که بخشی از کلیسای قدیمی شهر است به دلیل مشکلاتی در پی و شرایط خاک زیرین دچار کجی شده است. تاریخ دقیق ساخت بخش های قدیمی تر کلیسا به قرن چهاردهم باز می گردد و برج ناقوس احتمالاً در دوره های بعدی به آن اضافه شده یا تغییر یافته است.

کجی این برج به مرور زمان و به دلیل نشست نامتقارن پی در خاک منطقه رخ داده است. منطقه بیدفورد در نزدیکی رودخانه تور (River Torridge) قرار دارد و ممکن است خاک آن حاوی لایه های نرم یا مستعد نشست باشد. زاویه کجی این برج ممکن است به اندازه برج های مشهورتر نباشد اما برای ساکنان محلی و بازدیدکنندگان قابل توجه است و بخشی از هویت و تاریخ این کلیسا و شهر محسوب می شود. اقدامات لازم برای نظارت و حفظ پایداری این برج انجام شده تا از کج شدن بیشتر آن جلوگیری شود و این سازه تاریخی برای نسل های آینده حفظ شود.

برج های دوقلوی بولونیا (دو مدسنی)

برج های دوقلوی بولونیا (Due Torri) که شامل برج آسیونلی (Asinelli) و برج گاریسندا (Garisenda) هستند در شهر بولونیا ایتالیا قرار دارند و از مشهورترین نمادهای این شهر به شمار می روند. این دو برج قرون وسطایی در قرن دوازدهم میلادی و در دوره ای ساخته شدند که خانواده های ثروتمند بولونیا برای نمایش قدرت و ثروت خود به رقابت در ساخت بلندترین برج ها می پرداختند.

هر دو برج به دلیل مشکلات پی و شرایط خاک نرم زیرین دچار کجی شده اند اما برج گاریسندا به طور قابل توجهی کج تر است. برج آسیونلی با ارتفاع 97.2 متر بلندترین برج دوقلوها و یکی از بلندترین برج های آجری کج در جهان است و زاویه کجی آن حدود 1.3 درجه است. برج گاریسندا که کوتاه تر است (حدود 48 متر) به دلیل کجی شدیدتر و نگرانی در مورد پایداری در قرن چهاردهم کوتاه شد و زاویه کجی آن در حال حاضر حدود 4 درجه است. کجی برج گاریسندا به دلیل خاک نرم تر و پی ضعیف تر در سمت جنوبی آن اتفاق افتاد. این برج ها نمونه ای جذاب از معماری قرون وسطایی و همچنین چالش های مهندسی در آن دوران هستند که با وجود کجی صدها سال پابرجا مانده و بخشی جدایی ناپذیر از چشم انداز شهر بولونیا شده اند.

حقایق جالب درباره برج های کج

برج های کج فراتر از صرف یک پدیده معماری یا یک نقص سازه ای حامل داستان ها و حقایق جالبی هستند که جذابیت آن ها را دوچندان می کند. این سازه ها به ما یادآوری می کنند که چگونه انسان در طول تاریخ با چالش های محیطی و محدودیت های تکنولوژی خود روبرو شده است. یکی از حقایق جالب این است که بسیاری از این برج ها در ابتدا قرار نبود کج شوند و کجی آن ها نتیجه ناخواسته شرایط زمین یا اشتباهات ساخت بوده است در حالی که برخی سازه های مدرن مانند برج پایتخت ابوظبی عامدانه و با محاسبات دقیق به صورت کج ساخته شده اند.

مقایسه زاویه کجی برج ها نیز می تواند جالب باشد. در حالی که برج پیزا با زاویه حدود 4 درجه شناخته می شود برج ناقوس سورهایزن در آلمان قبل از تثبیت زاویه ای بیش از 5 درجه داشته و اغلب به عنوان کج ترین برج جهان (از نوع ناخواسته) معرفی می شود. برج پایتخت ابوظبی با کجی 18 درجه ای رکورد کج ترین برج دست ساز بشر را در اختیار دارد. همچنین داستان تلاش ها برای نجات برج پیزا که شامل برداشتن خاک از زیر پی بود یکی از شاهکارهای مهندسی عمران در قرن بیستم محسوب می شود که نشان می دهد چگونه می توان با روش های خلاقانه پایداری سازه های در معرض خطر را افزایش داد. بسیاری از این برج ها علیرغم کجی به نمادهای گردشگری تبدیل شده اند و سالانه میلیون ها نفر را به خود جذب می کنند که نشان دهنده جذابیت و کنجکاوی بشر نسبت به این سازه های غیرعادی است. این برج ها نه تنها تاریخ معماری و مهندسی را به نمایش می گذارند بلکه درس هایی در مورد اهمیت شناخت دقیق محل ساخت و ساز و طراحی مناسب پی برای هر نوع سازه و هر شرایط زمین شناسی به ما می آموزند.

کج ترین برج دنیا کدام است؟

برج ناقوس کلیسای سورهایزن در آلمان با زاویه کجی بیش از ۵ درجه اغلب به عنوان کج ترین برج جهان از نوع ناخواسته شناخته می شود. برج پایتخت ابوظبی با ۱۸ درجه کجی کج ترین برج دست ساز بشر است.

برج پیزا در کدام کشور قرار دارد؟

برج پیزا در کشور ایتالیا در شهر پیزا واقع در منطقه توسکانی قرار دارد.

زاویه کج شدن برج پیزا چند درجه است؟

پس از اقدامات تثبیتی در سال های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۱ زاویه کجی برج پیزا حدود ۳.۹۷ درجه است.

آیا برج کج پیزا در حال سقوط است؟

خیر پس از پروژه بزرگ تثبیت که در سال ۲۰۰۱ به پایان رسید کجی برج پیزا کاهش یافته و پایداری آن برای حداقل ۲۰۰ سال آینده تضمین شده است.

چه چیزی باعث کج شدن برج ها می شود؟

عوامل اصلی شامل شرایط نامناسب خاک (نرم رسی ماسه ای) پی ریزی ناکافی یا نامتقارن اشتباهات در حین ساخت و تغییرات در سطح آب زیرزمینی هستند.