جریمه تهدید چقدر است

جرم تهدید در قانون مجازات اسلامی به طور مستقیم شامل جریمه نقدی به عنوان مجازات اصلی نیست، بلکه مجازات آن عمدتاً حبس و شلاق است. البته در موارد خاصی امکان تبدیل حبس به جریمه نقدی وجود دارد و برخی جرایم مرتبط نیز ممکن است جزای نقدی داشته باشند. شناخت دقیق این مجازات ها برای حفظ امنیت روانی و جانی در جامعه ضروری است و کمک می کند تا افراد از حقوق خود آگاه باشند و در صورت لزوم، مسیر قانونی را به درستی پیگیری کنند. درک ابعاد مختلف این جرم و مجازات های آن، گامی مهم در ارتقای امنیت قضایی و اجتماعی محسوب می شود.

امنیت روانی و جانی هر فرد از اساسی ترین حقوق شهروندی است که قانون گذار برای پاسداری از آن، قوانینی محکم و روشن وضع کرده است. در میان جرایم مختلف، تهدید یکی از مواردی است که می تواند آرامش و آسایش افراد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این جرم که گستره وسیعی از رفتارهای کلامی تا اقدامات عملی را شامل می شود، در قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران با دقت تعریف و برای آن مجازات هایی در نظر گرفته شده است. اغلب افراد با شنیدن واژه تهدید، به دنبال میزان جریمه نقدی آن هستند، در حالی که ماهیت این جرم و مجازات های اصلی آن، پیچیدگی های خاص خود را دارد که فراتر از صرفاً جریمه مالی است. آگاهی از این جزئیات، نه تنها برای قربانیان تهدید، بلکه برای عموم مردم و حتی فعالان حقوقی اهمیت فراوانی دارد.

تعریف حقوقی جرم تهدید و ارکان تشکیل دهنده آن

تهدید از منظر حقوقی به هر عمل یا گفتاری اطلاق می شود که موجب بیم و هراس در دیگری شود، با این هدف که فرد تهدیدشونده را به انجام کاری وادار یا از انجام کاری منع کند. این عمل یا گفتار باید به گونه ای باشد که تحقق آن از سوی تهدیدکننده محتمل به نظر برسد و نوع تهدید نیز باید نامشروع باشد. قانون گذار با وضع ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)، به صورت صریح به این جرم پرداخته و ابعاد آن را مشخص کرده است. تهدید تنها زمانی جرم محسوب می شود که جنبه نامشروع داشته باشد و فرد را از حیث جان، مال، آبرو یا افشای اسرار تحت فشار قرار دهد.

درک تفاوت تهدید با جرایم مشابه مانند توهین، افترا یا قدرت نمایی بسیار مهم است. توهین، شامل به کار بردن الفاظ رکیک یا انجام رفتارهای اهانت آمیز است که موجب هتک حیثیت فرد می شود و مستقیماً با ایجاد ترس از یک عمل آینده سروکار ندارد. افترا، نسبت دادن جرمی به دیگری است که او مرتکب نشده است، و قدرت نمایی نیز معمولاً با استفاده از سلاح و به منظور برهم زدن نظم عمومی صورت می گیرد. اما تهدید، بر خلاف این موارد، عمدتاً بر پایه ترساندن فرد از یک ضرر یا آسیب آتی بنا شده است.

عناصر سه گانه جرم تهدید

برای اینکه یک رفتار به عنوان جرم تهدید شناخته شود، وجود سه رکن اساسی ضروری است:

1. عنصر مادی: این رکن شامل انجام فعلی است که موجب ترس و اضطراب در مخاطب شود. عنصر مادی جرم تهدید می تواند به اشکال مختلفی بروز پیدا کند؛ از جمله تهدیدهای لفظی، کتبی (پیامک، نامه، ایمیل)، اشاره ای یا حتی با رفتارهایی که دلالت بر قصد آسیب رسانی دارند. مهم این است که این فعل، به طور واقعی یا فرضی، به گوش یا چشم تهدیدشونده برسد و موجب ایجاد ترس در وی شود. به عنوان مثال، ارسال پیامکی حاوی عبارت زندگی ات را سیاه می کنم یا نشان دادن یک سلاح سرد به قصد ترساندن، همگی از مصادیق عنصر مادی جرم تهدید محسوب می شوند.
2. عنصر معنوی (سوءنیت): عنصر معنوی به قصد و نیت مجرمانه فرد تهدیدکننده اشاره دارد. برای تحقق جرم تهدید، شخص باید با آگاهی و اراده، قصد ترساندن دیگری را داشته باشد. به عبارت دیگر، تهدیدکننده باید بداند که عمل او، نامشروع است و می خواهد با این عمل، در طرف مقابل رعب و وحشت ایجاد کند. صرف یک شوخی یا مزاح که فاقد قصد جدّی برای ترساندن باشد، جرم تهدید را محقق نمی کند، مگر آنکه عرفاً منجر به ترس و هراس جدی شود.
3. عنصر قانونی: این رکن به وجود نص صریح قانونی اشاره دارد که رفتار تهدیدآمیز را جرم انگاری کرده و برای آن مجازات تعیین کرده باشد. در مورد جرم تهدید، ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، عنصر قانونی این جرم را تشکیل می دهد و چارچوب حقوقی آن را مشخص می کند. این ماده تضمین می کند که هرگونه تهدید علیه جان، مال، آبرو یا افشای اسرار، تحت حمایت قانون قرار گرفته و قابل پیگیری است.

جرم تهدید، یک جرم مطلق است. این بدان معناست که برای تحقق آن، نیازی نیست که تهدیدکننده حتماً به وعده خود عمل کند و ضرر مورد نظر واقع شود. صرف ایجاد ترس و هراس در مخاطب، با شرایطی که ذکر شد، برای محقق شدن جرم کافی است. مثلاً اگر کسی دیگری را به قتل تهدید کند، حتی اگر هرگز قصد اجرای آن را نداشته باشد، نفس عمل تهدید کردن، جرم محسوب می شود.

مجازات جرم تهدید بر اساس ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، از مهم ترین مواد قانونی در خصوص جرم تهدید است که به صراحت مجازات های این عمل را تعیین کرده است. این ماده بیان می دارد: هر گاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.

تفسیر این ماده نشان می دهد که قانون گذار قصد داشته است تا دایره شمول جرم تهدید را وسیع در نظر بگیرد و انواع مختلف تهدیدات را پوشش دهد. عبارت به هر نحو بیانگر آن است که شیوه و ابزار تهدید (لفظی، کتبی، اشاره ای) تأثیری در مجرمانه بودن عمل ندارد. همچنین، مهم نیست که تهدیدکننده به واسطه تهدید، درخواستی از قربانی داشته باشد یا خیر؛ صرف ایجاد ترس از ضررهای جانی، مالی، حیثیتی یا افشای اسرار، جرم است.

مجازات اصلی: حبس و شلاق

طبق ماده ۶۶۹، مجازات اصلی جرم تهدید، یکی از دو مورد زیر است:

1. شلاق: تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری.
2. حبس: از دو ماه تا دو سال حبس تعزیری.

انتخاب بین این دو مجازات بر عهده قاضی است که با در نظر گرفتن اوضاع و احوال پرونده، شخصیت مجرم، سوابق کیفری وی، میزان تأثیر تهدید بر قربانی و سایر عوامل، یکی را تعیین می کند. نکته حائز اهمیت در این ماده، استفاده از حرف یا بین دو مجازات شلاق و حبس است که نشان می دهد قاضی می تواند یکی از این دو مجازات را برگزیند و نه هر دو را به صورت همزمان.

اما یکی از مهمترین تغییرات در قوانین کیفری که بر مجازات حبس تعزیری جرم تهدید نیز تأثیر گذاشته، قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب سال ۱۳۹۹ است. بر اساس این قانون، حداقل و حداکثر میزان حبس برای برخی جرایم، از جمله جرم تهدید، به نصف تقلیل یافته است. این بدان معناست که مجازات حبس جرم تهدید که پیش تر از دو ماه تا دو سال بود، اکنون به یک ماه تا یک سال حبس تعزیری کاهش یافته است. این تغییر به منظور اصلاح سیاست های کیفری و کاهش جمعیت زندان ها صورت گرفته است.

آیا تهدید جریمه نقدی دارد؟

این پرسش که آیا تهدید جریمه نقدی دارد؟ از رایج ترین ابهامات در مورد این جرم است. پاسخ صریح و قانونی این است که خیر، در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، جزای نقدی به عنوان مجازات اصلی و مستقیم برای *خود جرم تهدید* پیش بینی نشده است. مجازات های اصلی، همانطور که ذکر شد، حبس یا شلاق است.

این موضوع در تضاد با جرم توهین (ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی) است که عمدتاً با جزای نقدی درجه ۶ (از ۲۰ تا ۸۰ میلیون تومان) همراه است. این تمایز نشان می دهد که قانون گذار ماهیت و شدت جرم تهدید را متفاوت از توهین ارزیابی کرده و مجازات های شدیدتری را برای آن در نظر گرفته است.

برخلاف تصور رایج، جرم تهدید در قانون مجازات اسلامی (ماده ۶۶۹) به صورت مستقیم جریمه نقدی ندارد و مجازات های اصلی آن شامل حبس و شلاق است، مگر در شرایط خاص و با تصمیم قاضی که حبس به جریمه نقدی تبدیل شود.

با این حال، یک استثنا وجود دارد. مطابق ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی، قاضی در شرایطی خاص و با رعایت معیارهایی از جمله اوضاع و احوال پرونده، سوابق و شخصیت متهم، امکان تبدیل مجازات حبس های کوتاه مدت (مثلاً کمتر از سه ماه) را به جزای نقدی یا سایر مجازات های جایگزین حبس دارد. بنابراین، اگر قاضی برای جرم تهدید، حکم حبس صادر کند و این حبس کوتاه مدت باشد، این امکان وجود دارد که حبس به جریمه نقدی تبدیل شود. اما این یک قاعده عمومی نیست و صرفاً در صورت احراز شرایط خاص و تشخیص قاضی صورت می گیرد و جریمه نقدی به عنوان مجازات اصلی جرم تهدید مطرح نمی شود، بلکه جایگزین حبس می شود.

تفاوت تهدید ساده (ماده ۶۶۹) با تهدید همراه با اجبار (ماده ۶۶۸ قانون مجازات اسلامی)

در کنار ماده ۶۶۹ که به جرم تهدید به صورت عام می پردازد، ماده ۶۶۸ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) به نوع خاصی از تهدید اشاره دارد که با هدف اجبار دیگری به انجام فعلی مشخص صورت می گیرد و مجازات آن نیز متفاوت است. این تمایز برای درک دقیق ابعاد حقوقی جرم تهدید بسیار حیاتی است.

ماده ۶۶۸ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد: هر کس با جبر و قهر یا با اکراه و تهدید دیگری را ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضا و یا مهر نماید و یا سندی و نوشته ای که متعلق به او یا سپرده به او می باشد را از وی بگیرد، به حبس از سه ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

این ماده به وضوح نشان می دهد که جرم مورد نظر در اینجا، تنها تهدید نیست، بلکه تهدیدی است که منجر به نتیجه خاصی شده باشد؛ یعنی فرد با اجبار و تهدید، سند یا نوشته ای را تسلیم کرده یا امضا و مهر زده باشد. این حالت معمولاً در مواردی رخ می دهد که مجرم قصد اخاذی، سوءاستفاده از اسناد یا تملک غیرقانونی را دارد.

تفاوت های کلیدی با ماده ۶۶۹

مقایسه ماده ۶۶۸ و ۶۶۹، تفاوت های بنیادینی را آشکار می سازد:

1. جرم مقید به نتیجه بودن ماده ۶۶۸: اصلی ترین تفاوت این دو ماده در این است که ماده ۶۶۹ به جرم تهدید مطلق می پردازد؛ یعنی صرف ترساندن دیگری برای تحقق جرم کافی است، حتی اگر ضرری واقع نشود. اما ماده ۶۶۸ به جرم مقید به نتیجه اشاره دارد. در این ماده، برای تحقق جرم، حتماً باید نتیجه مورد نظر مجرم، یعنی گرفتن سند، امضا، مهر یا نوشته، محقق شده باشد. اگر تهدید انجام شود اما فرد از دادن سند خودداری کند، جرم طبق ماده ۶۶۸ محقق نمی شود، اما ممکن است جرم تهدید ساده (ماده ۶۶۹) محقق شده باشد.
2. اعمال *هر دو* مجازات حبس و شلاق: تفاوت مهم دیگر در نوع مجازات است. در ماده ۶۶۹، قاضی بین حبس یا شلاق یکی را انتخاب می کند. اما در ماده ۶۶۸، به دلیل شدت بیشتر جرم و تحقق یک نتیجه مادی، قانون گذار از حرف و استفاده کرده است؛ به این معنا که مجرم به هر دو مجازات حبس و شلاق محکوم خواهد شد.

مجازات دقیق ماده ۶۶۸

با توجه به ماده ۶۶۸ و اعمال «قانون کاهش مجازات حبس تعزیری»، مجازات دقیق این جرم به شرح زیر است:

• حبس: از سه ماه تا دو سال حبس تعزیری که با اعمال قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، به چهل و پنج روز تا یک سال و شش ماه حبس تبدیل شده است.
• شلاق: تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری.

بنابراین، تهدیدی که با هدف اجبار به گرفتن سند یا امضا صورت گیرد و این هدف محقق شود، مجازات به مراتب سنگین تری نسبت به یک تهدید ساده دارد، چرا که هم شامل حبس و هم شلاق می شود و نشان دهنده رویکرد سخت گیرانه تر قانون در برابر جرایم مالی و سوءاستفاده از افراد است.

انواع تهدید و مجازات های مربوط به هر یک

جرم تهدید، به دلیل ماهیت گسترده خود، می تواند در اشکال و بسترهای مختلفی بروز یابد. در حالی که مبنای قانونی برای مجازات تمامی این موارد، عمدتاً ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی است، اما شیوه وقوع تهدید، ادله اثبات آن و نحوه برخورد قاضی می تواند متفاوت باشد. در ادامه به بررسی شایع ترین انواع تهدید و نکات حقوقی مرتبط با هر یک می پردازیم:

مجازات تهدید لفظی

تهدید لفظی، شایع ترین نوع تهدید است که فرد با استفاده از کلمات و عبارات، دیگری را از یک عمل نامشروع و آسیب زا در آینده می ترساند. این تهدید می تواند به صورت حضوری، تلفنی یا حتی از طریق فایل های صوتی باشد. اثبات تهدید لفظی ممکن است کمی دشوارتر از تهدیدات کتبی باشد، زیرا نیاز به شهادت شهود یا ضبط صدا دارد. در صورت اثبات، مجازات آن همانند ماده ۶۶۹، یعنی حبس (۱ ماه تا ۱ سال) یا شلاق (تا ۷۴ ضربه) خواهد بود.

مجازات تهدید پیامکی و در فضای مجازی

با گسترش فناوری و شبکه های اجتماعی، تهدید از طریق پیامک، واتساپ، تلگرام، اینستاگرام، ایمیل و سایر بسترهای دیجیتالی به امری رایج تبدیل شده است. این نوع تهدید نیز کاملاً مشمول ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی است و از لحاظ قانونی با تهدیدات حضوری تفاوتی ندارد.

اهمیت جمع آوری ادله دیجیتالی در این پرونده ها بسیار بالاست. شاکی باید تمامی مستندات موجود از قبیل اسکرین شات از پیام ها و چت ها، ذخیره فایل های صوتی و تصویری، پرینت مکالمات و هر گونه مدرک الکترونیکی دیگر را به دقت حفظ کرده و به مراجع قضایی ارائه دهد. پلیس فتا در این موارد نقش کلیدی در بررسی صحت ادله، شناسایی متهم و پیگیری فنی پرونده ایفا می کند. مجازات این نوع تهدید نیز همان حبس (۱ ماه تا ۱ سال) یا شلاق (تا ۷۴ ضربه) است.

مجازات تهدید به آبروریزی و هتک حیثیت

تهدید به آبروریزی، فاش کردن اسرار شخصی، یا هتک حیثیت، یکی دیگر از مصادیق مهم جرم تهدید ذیل ماده ۶۶۹ است. این نوع تهدید می تواند آسیب های روانی و اجتماعی جدی به قربانی وارد کند. تهدید به افشای عکس ها و فیلم های خصوصی، انتشار اطلاعات محرمانه یا نسبت دادن اتهامات دروغین که باعث خدشه دار شدن آبروی فرد شود، همگی در این دسته قرار می گیرند. در این موارد، قاضی به دلیل حساسیت موضوع، ممکن است رویکرد سخت گیرانه تری در پیش گیرد.

لازم است این نوع تهدید را از جرم افترا (نسبت دادن جرم به دیگری) و نشر اکاذیب (انتشار اخبار دروغ) تمایز دهیم. در تهدید به آبروریزی، فرد تهدیدکننده، فرد را از عملی که در آینده می تواند آبرویش را ببرد، می ترساند، اما در افترا یا نشر اکاذیب، عمل افشا یا نسبت دادن، خود صورت گرفته است.

مجازات تهدید به قتل یا آسیب جسمی شدید (مانند اسیدپاشی یا ضرب و جرح)

تهدید به قتل، اسیدپاشی، ضرب و جرح شدید یا سایر آسیب های جانی، از جدی ترین و وحشتناک ترین انواع تهدید محسوب می شوند. این تهدیدات می توانند تأثیرات روانی بسیار عمیقی بر قربانی گذاشته و امنیت جانی او را به خطر اندازند. اگرچه مجازات اصلی این تهدیدات نیز ذیل ماده ۶۶۹ قرار می گیرد، اما به دلیل اهمیت و جدیت بالای آنها، قاضی معمولاً در تعیین مجازات، اشد مجازات (یک سال حبس) را مدنظر قرار می دهد. در صورت وجود دلایل کافی مبنی بر قصد جدی متهم برای اجرای تهدید، ممکن است پرونده ابعاد دیگری نیز به خود بگیرد و منجر به طرح اتهامات جدید شود.

مجازات تهدید مالی

تهدید مالی به معنای ترساندن دیگری به وارد آوردن ضرر مالی، تخریب اموال، ورشکستگی یا سایر آسیب های اقتصادی است. این نوع تهدید نیز مشمول ماده ۶۶۹ است و هدف آن ایجاد رعب و وحشت برای دستیابی به منافع مالی نامشروع یا جلوگیری از انجام فعلی قانونی توسط قربانی است. مثلاً تهدید به آتش زدن مغازه یا اتومبیل فرد، یا تهدید به افشای اطلاعات تجاری که به ضرر مالی منجر شود. اثبات این تهدیدات نیز با ارائه مدارک و مستندات مربوطه امکان پذیر است.

مجازات تهدید با سلاح (سرد یا گرم)

استفاده از سلاح (اعم از سرد مانند چاقو و قمه، یا گرم مانند تفنگ) برای تهدید کردن، از موارد شدیدتر جرم تهدید محسوب می شود. اگر هدف صرفاً تهدید و ایجاد ترس باشد و عمل خاص دیگری (مانند ضرب و جرح یا سرقت) صورت نگیرد، این مورد نیز ذیل ماده ۶۶۹ قرار می گیرد و مجازات آن حبس (۱ ماه تا ۱ سال) یا شلاق (تا ۷۴ ضربه) خواهد بود. با این حال، اگر استفاده از سلاح با هدف قدرت نمایی، اخلال در نظم عمومی، یا زورگیری همراه باشد، ممکن است مشمول جرایم دیگری شود که مجازات های سنگین تری از جمله مجازات حمل و استفاده غیرمجاز از سلاح را در پی دارد. در این موارد، رویکرد قاضی به جرم و اتهامات وارده بسیار سخت گیرانه تر خواهد بود.

تهدید در فضای مجازی، اعم از پیامک، واتساپ یا شبکه های اجتماعی، از مصادیق جرم تهدید محسوب شده و مستند به ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی قابل پیگیری قانونی است. جمع آوری ادله دیجیتالی در این موارد از اهمیت بالایی برخوردار است.

نحوه شکایت از جرم تهدید و مراحل پیگیری قانونی

برای قربانیان جرم تهدید، آگاهی از نحوه صحیح پیگیری قانونی و ارائه شکایت، اولین و مهم ترین گام برای احقاق حق و برقراری عدالت است. فرایند شکایت از جرم تهدید، مانند سایر جرایم کیفری، مراحل مشخصی دارد که باید به دقت طی شود.

جمع آوری ادله و مستندات

پیش از هر اقدامی، مهم ترین بخش کار، جمع آوری مستندات و ادله ای است که وقوع جرم تهدید را اثبات کند. هرچه ادله قوی تر و مستندتر باشد، شانس موفقیت در پرونده بیشتر خواهد بود. انواع ادله قابل قبول شامل موارد زیر است:

• پیامک ها و چت های فضای مجازی: اسکرین شات از پیامک ها، پیام های واتساپ، تلگرام، اینستاگرام، یا سایر شبکه های اجتماعی. لازم است تاریخ و زمان ارسال، نام فرستنده و محتوای تهدیدآمیز به وضوح مشخص باشد.
• فایل های صوتی و تصویری: ضبط مکالمات تلفنی تهدیدآمیز (با رعایت ملاحظات قانونی)، فیلم های حاوی تهدید یا هر فایل صوتی/تصویری که دال بر وقوع جرم باشد.
• شهادت شهود: اگر تهدید در حضور افراد دیگری رخ داده است، شهادت آنها می تواند به عنوان دلیل مورد استفاده قرار گیرد.
• پرینت مکالمات و ریز اطلاعات تماس: در مواردی که تهدید از طریق تماس تلفنی صورت گرفته و هویت تهدیدکننده مشخص نیست، می توان با دستور قضایی، پرینت مکالمات را از اپراتورهای مخابراتی دریافت کرد.
• ایمیل ها و نامه ها: هرگونه مدرک کتبی حاوی تهدید.

نکات مهم در حفظ و ارائه ادله:

• ادله را به صورت کامل و بدون تغییر حفظ کنید.
• از حذف یا دستکاری پیام ها و فایل ها خودداری کنید.
• در صورت نیاز به پرینت گرفتن از صفحات مجازی، سعی کنید آدرس URL صفحه یا پروفایل نیز در پرینت مشخص باشد.

مراجعه به مراجع قضایی

پس از جمع آوری ادله، مراحل عملی شکایت آغاز می شود:

1. ثبت شکوائیه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: اولین گام، تنظیم و ثبت شکوائیه (دادخواست کیفری) در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. در شکوائیه باید مشخصات کامل شاکی و مشتکی عنه (در صورت اطلاع)، شرح دقیق واقعه تهدید، تاریخ و محل وقوع، و تمامی ادله موجود ذکر شود. مدارک لازم شامل کارت ملی شاکی، اطلاعات تماس متهم (در صورت وجود) و مستندات جمع آوری شده است.
2. مراجعه به پلیس فتا برای تهدیدات سایبری: اگر تهدید از طریق فضای مجازی صورت گرفته باشد و نیاز به پیگیری فنی برای شناسایی متهم باشد، شاکی می تواند علاوه بر ثبت شکوائیه، به پلیس فتا نیز مراجعه کرده و با ارائه ادله دیجیتالی، درخواست پیگیری و شناسایی متهم را داشته باشد. پلیس فتا با بهره گیری از تخصص خود می تواند در این زمینه کمک شایانی کند.

فرایند دادرسی

پس از ثبت شکوائیه، پرونده وارد مراحل دادرسی می شود:

1. ارجاع به دادسرا: پرونده ابتدا به دادسرای عمومی و انقلاب ارجاع داده می شود. در دادسرا، بازپرس یا دادیار، تحقیقات اولیه را انجام می دهند، ادله را بررسی می کنند، اظهارات شاکی و متهم را (پس از احضار) استماع می کنند و در صورت لزوم، دستور تحقیقات بیشتر را صادر می کنند.
2. صدور قرار: پس از تکمیل تحقیقات، بازپرس یا دادیار قرار صادر می کنند. اگر دلایل کافی برای انتساب جرم به متهم وجود داشته باشد، قرار جلب به دادرسی صادر و پرونده به دادگاه کیفری (دادگاه کیفری ۲) ارسال می شود. در غیر این صورت، قرار منع تعقیب صادر خواهد شد.
3. دادگاه کیفری: در دادگاه کیفری، قاضی با برگزاری جلسه رسیدگی، به دفاعیات طرفین گوش داده و با بررسی مجدد ادله، حکم نهایی را صادر می کند. حکم می تواند شامل محکومیت متهم به حبس یا شلاق (مطابق ماده ۶۶۹ یا ۶۶۸) یا تبرئه او باشد.

نمونه شکواییه تهدید

در ادامه، یک نمونه ساده از شکواییه تهدید برای آشنایی بیشتر ارائه می شود:

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب [نام شهر]

با سلام و احترام،

اینجانب: [نام و نام خانوادگی شاکی]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی]، به نشانی [نشانی کامل]، به موجب این شکوائیه، مراتب شکایت خود را از آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مشتکی عنه، در صورت اطلاع]، فرزند [نام پدر، در صورت اطلاع]، به شماره ملی [شماره ملی، در صورت اطلاع]، به نشانی [نشانی کامل، در صورت اطلاع]، با موضوع جرم تهدید به شرح ذیل معروض می دارم.

شرح واقعه:

در تاریخ [تاریخ وقوع جرم]، در ساعت [ساعت وقوع]، در محل [محل وقوع جرم، مثلاً: محل کار، منزل، از طریق پیامک]، مشتکی عنه فوق الذکر به صورت [نوع تهدید: حضوری/تلفنی/پیامکی/…] بنده را مورد تهدید قرار داده است. ایشان با بیان/ارسال عبارات [ذکر دقیق متن تهدید یا محتوای آن] بنده را به [ذکر نوع تهدید، مثلاً: قتل، ضرر مالی، آبروریزی، افشای اسرار] تهدید نمودند. این تهدیدات باعث ایجاد رعب و وحشت شدید در اینجانب شده است و آرامش روانی و امنیت زندگی بنده را مختل کرده است.

ادله اثبات جرم:

اینجانب جهت اثبات ادعای خود، مدارک و مستندات زیر را پیوست این شکوائیه نموده و تقدیم می دارم:

• اسکرین شات از پیامک/پیام های واتساپ/تلگرام حاوی تهدید (پیوست ۱)
• فایل صوتی ضبط شده از مکالمه تهدیدآمیز (پیوست ۲)
• شهادت شهود (نام شهود و اطلاعات تماس در صورت تمایل)
• [هر مدرک دیگر]

لذا با عنایت به مراتب فوق و مستنداً به ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، از آن مقام محترم تقاضای رسیدگی و صدور حکم مقتضی در خصوص مجرم مذکور و اعاده حقوق تضییع شده خود را دارم.

با احترام فراوان،

[امضاء شاکی] [تاریخ]

آیا جرم تهدید قابل گذشت است؟ (اهمیت رضایت شاکی)

در نظام حقوقی ایران، جرایم به دو دسته اصلی قابل گذشت و غیرقابل گذشت تقسیم می شوند. این تقسیم بندی بر اساس ماهیت جرم و میزان تأثیری که بر نظم عمومی و حقوق خصوصی افراد می گذارد، صورت می گیرد و تبعات مهمی در روند دادرسی و اجرای مجازات دارد.

• جرایم قابل گذشت: این جرایم، جرایمی هستند که تعقیب و رسیدگی به آنها منوط به شکایت شاکی خصوصی است و با رضایت (گذشت) شاکی، پرونده مختومه شده یا اجرای حکم متوقف می شود. این جرایم معمولاً دارای جنبه خصوصی پررنگ تری هستند.
• جرایم غیرقابل گذشت: این جرایم، جرایمی هستند که حتی با عدم شکایت شاکی یا گذشت او، مراجع قضایی موظف به تعقیب و رسیدگی به جرم هستند، چرا که این جرایم علاوه بر جنبه خصوصی، دارای جنبه عمومی قوی نیز هستند و نظم و امنیت جامعه را به خطر می اندازند.

جرم تهدید، طبق قانون، از جرایم قابل گذشت محسوب می شود. این بدان معناست که:

1. آغاز تعقیب منوط به شکایت: برای اینکه پرونده ای در خصوص جرم تهدید تشکیل شود و مراجع قضایی به آن رسیدگی کنند، حتماً باید شاکی خصوصی (فردی که مورد تهدید قرار گرفته) شکایت خود را ثبت کند. بدون شکایت شاکی، دادسرا نمی تواند به پرونده ورود کند.
2. تأثیر رضایت شاکی بر روند پرونده: اگر شاکی خصوصی در هر مرحله ای از دادرسی (اعم از دادسرا یا دادگاه) یا حتی پس از صدور حکم قطعی، از شکایت خود صرف نظر کرده و رضایت دهد، پرونده متوقف شده و تعقیب متهم متوقف می شود. در صورتی که حکم صادر شده باشد، اجرای آن متوقف خواهد شد. البته، گذشت شاکی باید به صورت رسمی و در مراجع قضایی ثبت شود تا اعتبار قانونی داشته باشد.

این ویژگی قابل گذشت بودن به قربانیان تهدید این امکان را می دهد که در صورت حل و فصل اختلافات با متهم یا دلایل شخصی دیگر، بتوانند از ادامه روند قضایی صرف نظر کنند. با این حال، باید توجه داشت که این حق گذشت، همواره به معنای نادیده گرفتن ماهیت جرم نیست و قاضی می تواند در صورت لزوم، جنبه عمومی جرم را (اگر پرونده اتهامات دیگری نیز داشته باشد) پیگیری کند. اما در خصوص جرم تهدید به تنهایی، رضایت شاکی نقش تعیین کننده ای در سرنوشت پرونده ایفا می کند.

تفاوت مجازات تهدید و توهین: رفع ابهامات حقوقی

بسیاری از افراد به اشتباه، جرم تهدید و توهین را یکی می دانند یا مجازات های آنها را با هم خلط می کنند، در حالی که این دو جرم در قانون مجازات اسلامی دارای تعاریف، ارکان و مجازات های متفاوتی هستند. شناخت این تفاوت ها برای پیگیری صحیح حقوقی بسیار اهمیت دارد.

توهین چیست؟
توهین طبق ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) تعریف شده است: توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد، موجب جزای نقدی درجه ۶ خواهد بود.

توهین به معنای به کار بردن هرگونه لفظ، حرکت، یا رفتاری است که در عرف موجب سبک شمردن، خوار کردن، یا هتک حرمت فرد دیگری شود. این عمل در زمان حال و در لحظه وقوع، حیثیت و کرامت فرد را نشانه می رود. هدف توهین کننده، تحقیر و خوار کردن طرف مقابل است، نه ترساندن او از یک عمل آتی. به عنوان مثال، خطاب کردن فرد با القاب زشت، فحاشی کردن، یا انجام حرکات موهن، مصادیق جرم توهین هستند.

مقایسه مجازات ها:

تفاوت در مجازات ها، اصلی ترین تمایز بین این دو جرم است:

1. مجازات توهین:
   • بر اساس ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی، مجازات اصلی توهین، جزای نقدی درجه ۶ است. بر اساس قانون، جزای نقدی درجه ۶ در حال حاضر از ۲۰ میلیون ریال (۲ میلیون تومان) تا ۸۰ میلیون ریال (۸ میلیون تومان) است.
   • در مواردی خاص و با تشخیص قاضی، ممکن است مجازات های جایگزین حبس یا شلاق نیز در نظر گرفته شود، اما جزای نقدی مجازات اصلی آن است.
   • جرم توهین نیز از جرایم قابل گذشت محسوب می شود.
2. مجازات تهدید:
   • همانطور که پیشتر توضیح داده شد (ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی)، مجازات اصلی جرم تهدید حبس (از ۱ ماه تا ۱ سال با احتساب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری) یا شلاق (تا ۷۴ ضربه) است.
   • برای جرم تهدید، جزای نقدی به عنوان مجازات اصلی پیش بینی نشده است و تنها در صورت تبدیل حبس های کوتاه مدت توسط قاضی، امکان جایگزینی آن با جریمه نقدی وجود دارد.
   • تهدید نیز از جرایم قابل گذشت است.

تفاوت اساسی بین جرم تهدید و توهین در این است که تهدید، ایجاد ترس از عملی نامشروع در آینده است، در حالی که توهین، هتک حرمت و استفاده از الفاظ رکیک در زمان حال است. مجازات توهین عمدتاً جزای نقدی است، در حالی که مجازات تهدید حبس و شلاق است.

امکان وقوع همزمان دو جرم:
با وجود تفاوت های ماهوی، این دو جرم ممکن است در یک واقعه همزمان اتفاق بیفتند. به عنوان مثال، فردی در حین فحاشی و توهین (مثل بی شرف، کلاهبردار)، تهدید نیز بکند (مثلاً اگر شکایت کنی، آبرویت را می برم). در این حالت، هر دو جرم توهین و تهدید محقق شده اند و متهم به هر دو مجازات (مطابق با مقررات تعدد جرایم) محکوم خواهد شد. قاضی در چنین شرایطی باید به صورت مستقل به هر یک از جرایم رسیدگی کرده و مجازات های مربوط به هر یک را تعیین کند.

این تفکیک دقیق در قانون، اهمیت زیادی دارد، زیرا افراد باید بدانند که در صورت مواجهه با کدام رفتار، چه اتهامی را مطرح کنند و چه مجازاتی در انتظار متخلف خواهد بود. این دانش به قربانیان کمک می کند تا با آگاهی بیشتری، روند قانونی را طی کنند و از سردرگمی های احتمالی جلوگیری شود.

نتیجه گیری:

جرم تهدید، به عنوان یکی از جرایم علیه امنیت و آسایش افراد در جامعه، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همانطور که بررسی شد، مجازات اصلی این جرم در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)، شامل حبس (۱ ماه تا ۱ سال با اعمال قانون کاهش مجازات حبس تعزیری) یا شلاق (تا ۷۴ ضربه) است و به صورت مستقیم شامل جریمه نقدی نمی شود. این در حالی است که تهدید همراه با اجبار (ماده ۶۶۸) مجازات شدیدتری شامل هر دو مجازات حبس و شلاق را در پی دارد و جرم توهین نیز عمدتاً با جزای نقدی همراه است.

شناخت دقیق انواع تهدید، از تهدیدات لفظی و پیامکی گرفته تا تهدید به قتل یا آبروریزی، و آگاهی از نحوه جمع آوری ادله و مراحل پیگیری قانونی، برای هر فردی که با این جرم مواجه شده یا قصد پیشگیری از آن را دارد، ضروری است. قانون گذار با وضع این مقررات، به دنبال حمایت از امنیت روانی و جانی شهروندان بوده و به افراد حق داده است تا در صورت تهدید، با اطمینان خاطر از مسیر قانونی برای احقاق حق خود بهره مند شوند.

در نهایت، در مواجهه با جرم تهدید، حفظ آرامش، جمع آوری دقیق و مستند ادله و مستندات، و در صورت لزوم، مشورت با یک وکیل متخصص کیفری، می تواند نقش تعیین کننده ای در موفقیت پرونده و دستیابی به بهترین نتیجه قانونی ایفا کند. قانون به شما این قدرت را می دهد که در برابر تهدیدات بایستید و از حقوق خود دفاع کنید.