آیا زناکار بخشیده میشود؟ دریچه ای به سوی رحمت بی کران الهی و مسیر توبه واقعی

گناه زنا در آموزه های اسلامی، عملی ناپسند و از گناهان کبیره محسوب می شود که آثار مخرب فردی و اجتماعی فراوانی دارد. اما آیا زناکار نیز امکان بخشیده شدن دارد؟ بله، خداوند متعال با رحمت و مغفرت بی کران خود، درب توبه را حتی برای کسانی که مرتکب این گناه شده اند نیز گشوده است. پشیمانی حقیقی و بازگشت خالصانه به سوی خداوند، راه را برای آمرزش و آغاز زندگی پاک هموار می کند.

ارتکاب گناه زنا، فارغ از احکام شرعی و قضایی آن، می تواند بار سنگینی از ندامت، شرمندگی و احساس گناه را بر دوش انسان بگذارد. بسیاری از افراد پس از ارتکاب چنین گناهی، خود را لایق بخشش نمی دانند و در گرداب یأس و ناامیدی غرق می شوند. این مقاله قصد دارد تا با تکیه بر آیات قرآن کریم و روایات ائمه اطهار (ع)، به این دغدغه مهم پاسخ دهد و ضمن تبیین جایگاه گناه زنا در اسلام، مسیر توبه واقعی (توبه نصوح) را به صورت مرحله به مرحله و عملی شرح دهد تا هر گناه کاری، دریچه ای به سوی نور امید و رحمت الهی بیابد و بداند که راه بازگشت همیشه باز است.

جایگاه گناه زنا در آموزه های اسلامی: چرا این گناه کبیره است؟

زنا از منظر اسلام، به معنای آمیزش جنسی مرد و زن بدون وجود پیوند مشروع (عقد دائم یا موقت) است. این عمل در تمامی ادیان الهی به شدت نهی شده و از گناهان کبیره به شمار می رود. قرآن کریم به صراحت به تقبیح این عمل پرداخته و از نزدیک شدن به آن نیز هشدار داده است. اهمیت پرهیز از زنا به حدی است که خداوند در آیه ۳۲ سوره اسراء می فرماید: وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنَا ۖ إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِیلًا یعنی «و به زنا نزدیک نشوید که آن کارى بسیار زشت و بد راهى است.»

مفاسد زنا از منظر فردی و اجتماعی

اینکه چرا گناه زنا تا این حد در اسلام مورد مذمت قرار گرفته و از آن به عنوان «فاحشه» (کار بسیار زشت) یاد می شود، به مفاسد و آسیب های فراوانی برمی گردد که در پی دارد. این مفاسد نه تنها زندگی فردی مرتکب شونده را تحت تأثیر قرار می دهد، بلکه می تواند به بنیان خانواده و اجتماع نیز لطمات جبران ناپذیری وارد کند:

• آسیب های روحی و روانی: احساس گناه، پشیمانی، عذاب وجدان، شرم و اضطراب از جمله تبعات روحی این عمل است که می تواند آرامش روحی فرد را از بین ببرد.
• فروپاشی خانواده و سلب اعتماد: زنا بنیان خانواده را متزلزل ساخته و اعتماد متقابل بین همسران را از بین می برد. این امر به ویژه در زنای محصنه (یعنی زنا توسط فرد متأهل) پیامدهای خانمان سوزتری دارد.
• اختلاط نسل: یکی از مهمترین فلسفه های حرمت زنا، حفظ پاکی نسل و معلوم بودن نسب افراد است. زنا می تواند به اختلاط نسل منجر شده و مسائل حقوقی، ارثی و خانوادگی پیچیده ای را ایجاد کند.
• انتشار بیماری های مقاربتی: از دیدگاه بهداشتی، زنا بستر مناسبی برای شیوع انواع بیماری های جنسی خطرناک است که سلامت جامعه را به مخاطره می اندازد.
• تضییع حقوق: در مواردی، زنا می تواند به تضییع حقوق افراد دیگر، مانند همسر، فرزندان یا حتی فریب فردی که مورد سوءاستفاده قرار گرفته، منجر شود.
• زوال غیرت و حیا: تکرار این گناه و عادی شدن آن، می تواند به زوال فضایل اخلاقی مانند غیرت و حیا در جامعه دامن بزند.

با وجود عظمت و زشتی گناه زنا و مفاسد فراوان آن، تأکید آموزه های اسلامی بر این نکته است که خداوند متعال، «ارحم الراحمین» و بخشنده ترین بخشندگان است. او راه بازگشت و توبه را برای بندگانش باز گذاشته تا هر کس که از کرده خود پشیمان است و قصد جبران دارد، بتواند به سوی او بازگردد و از رحمت بی کرانش بهره مند شود. این امید، خود گامی مهم در مسیر اصلاح و جبران است.

دریچه ای به سوی بخشش الهی: آیا خدا زنا را میبخشد؟

این سوال که «آیا خدا زنا را میبخشد؟» دغدغه بسیاری از کسانی است که مرتکب این گناه شده اند و در پی راهی برای رهایی از بار سنگین آن هستند. پاسخ قاطع و امیدبخش دین مبین اسلام این است: بله، خداوند متعال زناکار توبه کار را می بخشد و راه بخشش گناه کبیره زنا نیز همچون سایر گناهان، از طریق توبه واقعی باز است. رحمت و مغفرت الهی آنچنان گسترده است که هیچ گناهی – هر چند بزرگ – نمی تواند بنده ای را از درگاه او ناامید کند، مگر آنکه خود بنده از روی عناد و لجاجت اصرار بر گناه داشته باشد.

آیات امیدبخش قرآن کریم درباره بخشش گناهان

قرآن کریم، کلام خداوند، سراسر نوید رحمت و بخشش است و به صراحت از پذیرش توبه گناهکاران سخن می گوید:

1. سوره زمر، آیه ۵۳:
   

   «قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»

   «(ای پیامبر) بگو: ای بندگان من که بر خود زیاده روی کرده اید (و مرتکب گناه شده اید)! از رحمت خدا ناامید نشوید. یقیناً خداوند همه گناهان را می آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است.»
   این آیه از امیدبخش ترین آیات قرآن برای گناهکاران است که با نهایت لطف و محبت، آغوش رحمت الهی را به روی همه باز می کند. در آن تصریح شده که خداوند تمامی گناهان را می بخشد، بدون هیچ استثنایی برای گناه زنا یا هر گناه کبیره دیگری، به شرطی که توبه واقعی صورت گیرد.

2. سوره بقره، آیه ۲۲۲:

   «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ»

   «به راستی که خداوند توبه کنندگان و پاکان را دوست می دارد.»
   این آیه نشان می دهد که پذیرش توبه صرفاً به معنای بخشش گناه نیست، بلکه توبه کار به درجه ای می رسد که محبوب خداوند قرار می گیرد و این بالاترین رتبه معنوی است.

3. سوره شوری، آیه ۲۵:

   «وَهُوَ الَّذِی یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَعْفُو عَنِ السَّیِّئَاتِ»

   «اوست که توبه را از بندگانش می پذیرد و گناهان را می بخشد.»
   این آیه نیز به وضوح بر پذیرش توبه و عفو گناهان از سوی خداوند تأکید دارد و هرگونه تردید را از بین می برد.

احادیث ائمه اطهار (ع) و پیامبر (ص) در باب آمرزش گناه زنا

علاوه بر آیات قرآن، روایات متعدد از پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) نیز بر گستردگی رحمت الهی و پذیرش توبه تأکید دارند:

• حدیث مشهور نبوی:

  «التَّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ کَمَنْ لا ذَنْبَ لَهُ»

  «کسی که از گناه توبه کند، مانند کسی است که گناهی ندارد.»
  این حدیث به وضوح بیانگر این است که توبه واقعی، تمامی آثار گناه را محو می کند و توبه کار از هرگونه آلودگی پاک می شود. این نوید بزرگی است که حتی برای جبران گناه زنا نیز صادق است.

• حدیث امام صادق (ع) به داود نبی (ع):

  «خداوند به داود نبی وحی کرد: بنده مؤمن من اگر مرتکب گناهی شد، ولی پشیمان گشت و توبه نمود و در وقت یادآوری آن گناه از من حیأ نمود، علاوه بر این گناه او را می آمرزم، آن را به حسنه تبدیل می کنم و من خدای ارحم الراحمین هستم.»
  این حدیث نشان می دهد که نه تنها گناه زنا بخشیده می شود، بلکه شرمندگی و حیا از خداوند می تواند گناه را به حسنه تبدیل کند که اوج رحمت و کرامت الهی است.

• داستان توبه وحشی، قاتل حمزه سیدالشهدا:
  وحشی، قاتل حضرت حمزه سیدالشهدا (ع)، پس از اسلام آوردن، نگران بود که گناه عظیم او بخشیده نشود. اما آیات سوره زمر (که پیشتر ذکر شد) راه توبه را به روی او نیز گشود و او با توبه واقعی، مورد آمرزش قرار گرفت. این واقعه تاریخی مصداق عینی پذیرش توبه از گناهان بسیار بزرگ است و دلیلی بر این که خداوند زناکار را می بخشد، اگر توبه کند.

رد ناامیدی از رحمت خدا بعد از زنا: گناهی بزرگ تر از گناه

در اسلام، ناامیدی از رحمت الهی خود گناهی کبیره و در ردیف کفر محسوب می شود. این یأس، ناشی از عدم شناخت صحیح خداوند و صفات رحمانی اوست. آیه ۸۷ سوره یوسف می فرماید: «إِنَّهُ لَا یَیْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ» یعنی «همانا جز قوم کافر، کسی از رحمت خدا مأیوس نمی شود.»

بنابراین، کسانی که پس از ارتکاب گناه زنا احساس ناامیدی می کنند، باید بدانند که این حس، خود وسوسه ای شیطانی است تا انسان را از مسیر بازگشت به سوی خداوند باز دارد. خداوند غفور و رحیم، به بندگانش فرصت جبران و بازگشت می دهد و کسی که از صمیم قلب پشیمان باشد و شرایط توبه واقعی را به جا آورد، قطعاً مورد آمرزش قرار خواهد گرفت. ناامیدی از رحمت خدا بعد از زنا، نه تنها گناهان را پاک نمی کند، بلکه خود به گناهی جدید و بزرگتر بدل می شود که روح را از الطاف الهی محروم می سازد.

توبه نصوح از زنا: شرایط و ارکان یک بازگشت واقعی

پذیرفته شدن توبه از گناه زنا، مانند هر گناه کبیره دیگری، مستلزم آن است که توبه به صورت «توبه نصوح» باشد. توبه نصوح به معنای توبه خالص، صادقانه و بی بازگشت است که تمامی شرایط آن رعایت شود. راه توبه از زنا کاملاً مشخص و روشن است و با رعایت این ارکان، فرد می تواند امید به بخشش گناه زنا داشته باشد.

۱. پشیمانی قلبی و ندامت عمیق

اولین و مهمترین رکن توبه، پشیمانی قلبی و عمیق از انجام گناه است. این ندامت باید واقعی باشد و نه صرفاً کلامی. فرد باید از ته دل، از کرده خود احساس گناه و شرمندگی کند و زشتی عمل خود را کاملاً درک نماید. این پشیمانی، آتش زننده موتور توبه و آغازگر تغییر درونی است. کسی که پشیمان نیست، در واقع هنوز مرتکب گناه است.

۲. عزم جدی بر ترک گناه و دوری از تکرار

پس از پشیمانی، فرد باید عزم جدی بر ترک گناه داشته باشد. این تصمیم باید قاطع و بدون هیچ گونه تردیدی مبنی بر بازگشت به گناه باشد. توبه نصوح یعنی تصمیم بر عدم تکرار گناه تا پایان عمر. اگر کسی توبه کند، اما در دل خود همچنان امید به تکرار گناه را بپروراند، توبه اش کامل و واقعی نیست. این عزم باید از تمامی عوامل و شرایطی که فرد را به گناه نزدیک می کنند، دوری جوید.

۳. جبران حقوق و مافات (حق الناس و حق الله)

جبران گذشته، یکی دیگر از ارکان مهم توبه، به ویژه برای جبران گناه زنا، محسوب می شود:

جبران حق الناس

اگر گناه زنا شامل تضییع حقوق فرد دیگری باشد (مانند فریب، آبروریزی، یا هر نوع ظلمی به شخص دیگر)، توبه کامل آن مستلزم جبران حق الناس است. این جبران بسته به نوع آسیب متفاوت است:

* حفظ آبروی فرد: اگر گناه باعث هتک آبروی فردی شده و افشای آن موجب مفسده بزرگتری نشود، باید به نحوی از او حلالیت طلبید یا با روش های مناسب، آبروی رفته را بازگرداند. اما اگر افشای گناه باعث رسوایی بیشتر و مفسده ای بزرگتر شود (هم برای خود شخص توبه کار و هم برای طرف مقابل)، در این صورت اسلام توصیه به کتمان گناه می کند و جبران آن با دعا و طلب مغفرت فراوان برای فرد مورد ظلم، انجام اعمال صالح و احسان به او، و تلاش برای شاد کردن دل او (بدون اطلاع او از گناه واقعی) صورت می گیرد.
* فریب و تضییع حقوق مالی: اگر در پی این گناه، حقی مالی از کسی ضایع شده یا فریبکاری صورت گرفته، باید آن حق را بازگرداند.

جبران حق الله

گناه زنا ممکن است با ترک واجباتی نظیر نماز و روزه همراه باشد. در این صورت، جبران حق الله واجب است:

* قضای نماز و روزه های از دست رفته: هر نماز و روزه ای که در دوران گناه یا به دلیل غفلت ناشی از آن ترک شده، باید قضا شود.
* کفاره گناه زنا: در شرع اسلام، برای گناه زنا، کفاره مالی خاصی به صورت مستقل (مانند کفاره روزه خواری) تعیین نشده است. اما اعمال صالحی نظیر صدقه دادن، کمک به نیازمندان و کارهای خیر، به عنوان جبران کننده های عمومی گناه و راهی برای جلب رضایت الهی و جبران گناه زنا توصیه شده اند. این اعمال، در کنار استغفار و پشیمانی، در تقویت توبه و بخشش گناه کبیره بسیار مؤثرند.

۴. استغفار و طلب آمرزش حقیقی

استغفار و طلب آمرزش از خداوند، جزو لاینفک توبه است. استغفار به معنای طلب پوشاندن و بخشیدن گناهان از خداوند است. این طلب بخشش باید با توجه قلبی، خلوص نیت و اعتراف به گناه در پیشگاه الهی صورت گیرد. تکرار ذکر استغفار (مانند «استغفر الله ربی و اتوب الیه») و دعای مغفرت، در پاک شدن روح و روان و جلب رحمت الهی نقش مهمی دارد. ذکر برای بخشش گناه زنا می تواند همان اذکار استغفار رایج باشد که با نیت خالصانه گفته می شود.

۵. تغییر محیط و سبک زندگی برای اجتناب از گناه

برای حفظ توبه و جلوگیری از بازگشت به گناه، تغییر محیط و سبک زندگی ضروری است. این تغییرات شامل موارد زیر می شود:

* دوری از موقعیت ها، مکان ها و افراد تحریک کننده: باید از هر چیزی که انسان را به یاد گناه می اندازد یا بستر آن را فراهم می کند، دوری جست. این شامل دوری از دوستانی که عامل گناه بوده اند و مکان هایی که فرد در آنجا مرتکب گناه شده، می شود.
* جایگزینی با محیط ها و دوستان صالح و معنوی: معاشرت با افراد مؤمن و پرهیزگار، حضور در مجالس مذهبی و علمی، و قرار گرفتن در محیط های سالم، به تقویت اراده و پایداری در مسیر توبه کمک می کند.
* کنترل محرکات جنسی: رعایت «غض بصر» (پوشاندن نگاه از نامحرم و تصاویر نامناسب)، دوری از محتوای مستهجن و نامناسب، و پرهیز از خلوت با نامحرم، از جمله راهکارهای عملی برای کنترل نفس و حفظ عفت است.

۶. انجام اعمال صالح و تقویت ایمان

توبه تنها ترک گناه نیست، بلکه یک مسیر برای اصلاح نفس و تقویت ایمان و تقوا است. انجام اعمال صالح، عبادات (مانند نماز، روزه، صدقه)، تلاوت قرآن، و کارهای خیر، به عنوان جایگزین و تکمیل کننده توبه عمل می کنند. این اعمال نه تنها به پاک شدن گناهان کمک می کنند، بلکه روح را صیقل داده و فرد را به خداوند نزدیک تر می سازند. آثار توبه از زنا تنها در بخشش گناه خلاصه نمی شود، بلکه شامل ارتقاء روحی و معنوی و احساس آرامش حقیقی نیز می گردد.

توصیه های عملی برای توبه کنندگان از گناه زنا

مسیر توبه، یک راه یک شبه نیست و نیازمند پایداری، صبر و تلاش مستمر است. برای کسانی که از گناه زنا توبه کرده اند و می خواهند در مسیر بازگشت به سوی خداوند ثابت قدم بمانند، رعایت نکات و توصیه های عملی زیر بسیار مفید و یاری دهنده خواهد بود:

حفظ سرّ گناه و عدم افشا

یکی از مهم ترین توصیه های اسلامی برای توبه کنندگان، حفظ سرّ گناه است. اسلام تأکید می کند که انسان گناهکار، حتی پس از توبه، نباید گناه خود را نزد دیگران فاش کند. این گناه بین خود فرد و خداوند است و بهتر است که افشا نشود. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «هر کس گناهی انجام دهد و آن را بپوشاند، خداوند او را در دنیا و آخرت می پوشاند.» افشای گناه، نه تنها سودی ندارد، بلکه می تواند به آبروریزی و مفسده های بیشتر منجر شود. بنابراین، فرد باید تنها با خداوند راز و نیاز کند و از او طلب آمرزش نماید.

تقویت ارتباط با خداوند متعال

قوی کردن پیوند با خالق، ستون فقرات پایداری در توبه است. این تقویت ارتباط می تواند از راه های گوناگونی صورت پذیرد:

* انس با قرآن کریم: تلاوت منظم قرآن، تدبر در آیات آن و گوش فرا دادن به معارف الهی، قلب را جلا می دهد و روح را آرامش می بخشد.
* دعا و مناجات: دعا دریچه ارتباط مستقیم با خداوند است. از خداوند بخواهید که شما را در مسیر توبه ثابت قدم بدارد و از شر وسوسه های شیطانی در امان بدارد.
* توسل به ائمه اطهار (ع): ائمه معصومین (ع) شفیعان درگاه الهی هستند و توسل به ایشان، به ویژه حضرت امام زمان (عج)، می تواند کمک کننده و راهگشا باشد.
* شرکت در مراسمات مذهبی: حضور در نماز جماعت، جلسات سخنرانی و محافل ذکر، فضای معنوی مناسبی را برای رشد روحی فراهم می آورد.

دعاهای مخصوص برای توبه و آمرزش گناه زنا

اسلام بر اهمیت دعا برای توبه و آمرزش گناه زنا تأکید دارد. برخی دعاها و مناجات های خاص که از ائمه معصومین (ع) وارد شده اند، تأثیر بسزایی در تقویت روحیه توبه و جلب رحمت الهی دارند:

* دعای ۳۱ صحیفه سجادیه: این دعا، موسوم به «دعای توبه»، از امام زین العابدین (ع) است و سراسر اعتراف به گناه، پشیمانی و طلب آمرزش از خداوند است.
* مناجات تائبین از مناجات خمس عشر: این مناجات نیز از امام سجاد (ع) است و به زیبایی، حالات توبه کنندگان و امید آنان به رحمت الهی را بیان می کند.
* تکرار ذکر استغفار: «أستغفرُاللهَ رَبّی و أتوبُ إلیه» به معنای «از خداوندی که پروردگار من است طلب آمرزش می کنم و به سوی او باز می گردم»؛ این ذکر را با توجه قلبی و احساس پشیمانی تکرار کنید.

مشاوره و راهنمایی متخصصان دینی و روانشناسی

در برخی موارد، بار سنگین گناه و احساسات منفی ناشی از آن، ممکن است نیاز به کمک تخصصی داشته باشد. مراجعه به مشاوران دینی که با آموزه های اسلامی و مراحل توبه آشنایی کامل دارند، می تواند راهنمایی های ارزشمندی ارائه دهد. همچنین، اگر احساسات شرم، اضطراب، افسردگی یا وسواس های فکری به قدری شدید باشد که زندگی عادی فرد را مختل کند، مراجعه به متخصصین روانشناسی نیز می تواند در حل مسائل روحی و عاطفی بسیار کمک کننده باشد. این مشاوره ها باید با رعایت اصل محرمانگی صورت گیرد.

صبر، استقامت و یقین به پذیرش توبه

مسیر توبه ممکن است با وسوسه های شیطانی و سختی هایی همراه باشد. شیطان همواره تلاش می کند تا انسان را از مسیر بازگشت به سوی خداوند منحرف کند و با القای ناامیدی، او را به گناه بازگرداند. در این مسیر، صبر و استقامت کلید موفقیت است. فرد باید در تصمیم خود برای ترک گناه ثابت قدم باشد و با هر بار وسوسه، به خداوند پناه ببرد.
مهم تر از همه، باید یقین به پذیرش توبه داشت. اگر توبه واقعی باشد و تمامی شرایط آن رعایت شود، قطعاً مورد پذیرش خداوند قرار می گیرد. خداوند خود وعده پذیرش توبه را داده و خلف وعده نمی کند. این یقین، آرامش بخش قلب انسان توبه کار است و او را در ادامه مسیر یاری می کند.

آثار و برکات توبه واقعی در دنیا و آخرت

توبه واقعی تنها به بخشش گناه زنا و پاک شدن از آن منجر نمی شود، بلکه آثار و برکات فراوانی در زندگی فرد به دنبال دارد:

* آرامش روحی و روانی: رهایی از بار گناه، احساس آرامش و سبکبالی را به ارمغان می آورد.
* رضایت الهی و محبوبیت نزد خداوند: فرد توبه کار، محبوب خداوند قرار می گیرد و مورد عنایت خاص او واقع می شود.
* افزایش بصیرت و رشد معنوی: توبه باعث می شود فرد به گناهان و عوامل آن آگاه تر شود و مسیر رشد معنوی را با بصیرت بیشتری طی کند.
* گشایش در امور زندگی: گاهی گناهان، مانع برکت در زندگی می شوند. با توبه و بازگشت به سوی خدا، گشایش در امور دنیوی نیز حاصل می شود.
* تبدیل گناه به حسنه: همان طور که در احادیث اشاره شد، گاهی توبه آنچنان حقیقی است که خداوند، گناهان گذشته را به حسنات تبدیل می کند.

باور به این آثار و برکات، انگیزه را برای حفظ توبه و استمرار در مسیر پاکی، دوچندان می کند.

نتیجه گیری: دریچه های رحمت الهی همیشه گشوده است

گناه زنا، از منظر اسلام، عملی قبیح و از گناهان کبیره محسوب می شود که پیامدهای ناگوار فردی و اجتماعی بسیاری دارد. اما آنچه که باید همواره مد نظر داشت، این است که خداوند متعال، بخشنده ترین بخشندگان است و رحمت او بر غضبش پیشی می گیرد. این رحمت بی کران، حتی برای کسانی که مرتکب گناه زنا شده اند نیز دریچه توبه را باز گذاشته است.

مسیر توبه از گناه زنا، مانند هر گناه دیگری، مسیری واقعی و دست یافتنی است، به شرط آنکه با توبه نصوح همراه باشد. این توبه شامل پشیمانی عمیق قلبی، عزم جدی بر ترک گناه، جبران مافات (حق الناس و حق الله)، استغفار خالصانه، تغییر محیط و سبک زندگی و انجام اعمال صالح است. ناامیدی از رحمت الهی، خود گناهی بزرگ است و هیچ انسانی، هر قدر هم که آلوده باشد، نباید از بخشش و مغفرت خداوند مأیوس شود.

با امید به فضل و کرم الهی، و با قدم گذاشتن در مسیر توبه واقعی، هر انسانی می تواند از دام گناه رها شود، به سوی یک زندگی پاک و خدایی بازگردد و لذت آرامش حقیقی و قرب به معبود را تجربه کند. دریچه های رحمت الهی همیشه به روی بندگانش گشوده است و تنها کافی است با قلبی نادم و اراده ای محکم، به سوی او بازگشت.